Cyfrowe euro na cyfrowe czasy

9 grudnia 2025

Piero Cipollone i Valdis Dombrovskis

Systemy płatności, z których korzystano w Europie – począwszy od barteru, poprzez monety i banknoty, po karty – podlegały nieustającej ewolucji. Innowacje zawsze prowadziły do tego, że systemy te stawały się coraz bardziej wyrafinowane, efektywne i wygodne. Dziś technologia przekształca nasze społeczeństwo w nadzwyczajnym tempie. Dlatego jest oczywiste, że do zachodzących zmian należy dostosować także naszą walutę. W epoce cyfrowej Europa potrzebuje cyfrowego euro.

Obecnie gotówka euro istnieje tylko w formie fizycznej, czyli w postaci posiadanych przez nas banknotów i monet. Jest najbardziej namacalnym znakiem naszej wspólnej waluty i dzięki temu nas jednoczy. Mamy zaufanie do gotówki. Jest ona akceptowana w całej strefie euro, łatwa w użyciu i włączająca, a także służy ochronie prywatności. Jest naszym pieniądzem emitowanym przez instytucję publiczną – Europejski Bank Centralny (EBC).

Coraz więcej Europejczyków wybiera jednak płatności cyfrowe w sklepach i robi zakupy w internecie. Dlatego potrzebujemy cyfrowej formy gotówki jako uzupełnienia powszechnych banknotów i monet. Cyfrowe euro ma być odpowiedzią na szanse i wyzwania wynikające z zachodzącej transformacji.

Takie jest założenie pakietu jednowalutowego, przedstawionego przez Komisję Europejską w 2023. Pakiet obejmuje dwa wnioski, które są obecnie omawiane przez europejskich prawodawców.

Celem pierwszego wniosku jest zapewnienie osobom fizycznym i przedsiębiorstwom stałego dostępu do banknotów i monet euro oraz możliwości płacenia nimi w całej strefie euro. Równolegle EBC opracowuje kolejną generację i nowy projekt banknotów euro, które mają być atrakcyjniejsze, bliższe i bardziej włączające dla wszystkich Europejczyków, a jednocześnie – pozostać w jak największym stopniu bezpieczne i zgodne z zasadami zrównoważonego rozwoju. Monety i banknoty euro nie przestaną istnieć. Europejczycy będą mogli swobodnie płacić albo banknotami i monetami euro, albo cyfrowym euro. Nie zastąpi ono gotówki, lecz ma być jej uzupełnieniem.

Drugi wniosek określa ramowe zasady dotyczące cyfrowego euro. Zgodnie z tymi zasadami będzie ono bezpłatnym i prostym rozwiązaniem, które sprzyja włączeniu społecznemu. Będzie akceptowane w płatnościach cyfrowych w całej strefie euro i będzie spełniać najwyższe standardy ochrony prywatności, podobnie jak gotówka. Będzie działać zarówno online, jak i offline: możliwe będą płatności cyfrowe na stronach internetowych, a także transakcje dokonywane w sytuacji braku dostępu do internetu.

Ponadto cyfrowe euro należy postrzegać w szerszym kontekście konieczności zwiększenia strategicznej autonomii Europy. Dziś nasz sektor płatności jest zdominowany przez dostawców spoza Europy. Brakuje europejskiego rozwiązania cyfrowego – akceptowanego w płatnościach cyfrowych w całej strefie euro – które może wypełnić luki powstałe wskutek zmniejszającego się wykorzystania gotówki.

W rezultacie w świecie postępującej polaryzacji i fragmentacji jesteśmy zależni od zagranicznych firm. Oddanie innym podmiotom takiego zakresu technologicznej kontroli nad gospodarką UE ogranicza zdolność Europy do autonomicznego działania na arenie światowej. Stwarza realne zagrożenia dla naszej odporności i naszego bezpieczeństwa gospodarczego. W związku z tym musimy dążyć do zmniejszenia zależności od podmiotów zewnętrznych, utrudniającej nam swobodne prowadzenie polityki zgodnie z własnymi wartościami i interesami.

Cyfrowe euro nie będzie konkurencją dla prywatnych środków płatniczych, lecz ich uzupełnieniem. Ułatwi europejskim prywatnym rozwiązaniom płatniczym rozszerzanie skali, zasięgu i oferowanych możliwości.

Rok 2026 będzie kluczowy dla projektu cyfrowego euro. Przywódcy państw strefy euro na niedawnym szczycie z zadowoleniem przyjęli poczynione ostatnio postępy. Podkreślili także istotne znaczenie szybkiego ukończenia prac legislacyjnych i przyspieszenia innych działań przygotowawczych. EBC przygotowuje się do ewentualnej emisji cyfrowego euro w 2029, przy założeniu, że w przyszłym roku przyjęte zostaną niezbędne przepisy. Przygotowania będą obejmować pilotażowy test, który ma się rozpocząć w 2027.

Euro stało się na świecie znakiem gospodarczej siły Europy i symbolem naszej jedności. W 2026 do strefy euro wejdzie 21. państwo – Bułgaria. Walutę, która sprzyja dobrobytowi 21 krajów tej strefy, należy teraz w pełni dostosować do technologii XXI wieku.

Nadszedł czas cyfrowego euro. Odpowiada ono aktualnemu etapowi ewolucji naszego pieniądza, a także służy naszej autonomii strategicznej i optymalnemu wykorzystaniu szans epoki cyfrowej.

Zapraszamy do lektury i subskrypcji bloga EBC.

Artykuły o zagadnieniach dotyczących nadzoru bankowego można znaleźć na blogu The Supervision Blog.