KONFERENCJA PRASOWA

Christine Lagarde, prezes EBC
Luis de Guindos, wiceprezes EBC

Frankfurt nad Menem, 10 marca 2022

Dzień dobry, wspólnie z panem wiceprezesem witamy Państwa na naszej konferencji prasowej.

Inwazja Rosji na Ukrainę to dla Europy punkt zwrotny. Rada Prezesów wyraża pełne poparcie dla narodu Ukrainy. Zapewnimy korzystne warunki płynnościowe i wdrożymy sankcje uchwalone przez Unię Europejską i rządy europejskich państw. Podejmiemy wszelkie niezbędne działania na rzecz realizacji mandatu EBC do utrzymania stabilności cen i ochrony stabilności finansowej.

Wojna między Rosją a Ukrainą będzie istotnie oddziaływać na aktywność gospodarczą i inflację przez wyższe ceny energii i towarów, zaburzenie międzynarodowego handlu i osłabienie zaufania. Skala skutków będzie zależeć od dalszego przebiegu konfliktu, wpływu obecnych sankcji, a także ewentualnych dalszych środków. Z uwagi na bardzo niepewne otoczenie Rada Prezesów podczas dzisiejszego posiedzenia rozpatrywała szereg scenariuszy.

Wpływ wojny między Rosją a Ukrainą trzeba ocenić w kontekście solidnych warunków bazowych dla gospodarki strefy euro, które podtrzymuje znaczne wsparcie ze strony polityki. Na ożywienie gospodarcze korzystnie oddziałuje ustępowanie wpływu wariantu omikron koronawirusa. Widać pewne oznaki zmniejszania się zatorów podażowych, a sytuacja na rynku pracy dalej się poprawia. Ze względu na wojnę w Ukrainie w scenariuszu bazowym nowych projekcji naszych ekspertów, które obejmują wstępną ocenę wpływu tego konfliktu, wzrost PKB w krótkim okresie zrewidowano w dół. Według tych projekcji wzrost gospodarczy wyniesie 3,7% w 2022, 2,8% w 2023 i 1,6% w 2024.

Inflacja pozostaje nadspodziewanie wysoka, z powodu wyższych, niż oczekiwano, kosztów energii. Wzrost cen rozszerza się na coraz więcej sektorów. W scenariuszu bazowym projekcje dotyczące inflacji zrewidowano mocno w górę – roczna inflacja ma sięgnąć 5,1% w 2022, 2,1% w 2023 i 1,9% w 2024. Inflacja z wyłączeniem cen energii i żywności według projekcji wyniesie średnio 2,6% w 2022, 1,8% w 2023 i 1,9% w 2024, czyli także więcej niż w projekcjach grudniowych. Według różnych wskaźników długookresowe oczekiwania inflacyjne ponownie zakotwiczyły się na poziomie naszego celu inflacyjnego. Rada Prezesów uważa, że ustabilizowanie się inflacji na docelowym poziomie 2% w średnim okresie jest coraz bardziej prawdopodobne.

W alternatywnych scenariuszach dotyczących gospodarczych i finansowych skutków wojny, które zostaną opublikowane na naszej stronie internetowej wraz z projekcjami, aktywność gospodarczą mogą znacznie osłabiać ostrzejszy wzrost cen energii i towarów oraz poważniejszy niekorzystny wpływ na handel i nastroje gospodarcze. W krótkim okresie inflacja może być znacznie wyższa. Niemniej we wszystkich scenariuszach inflacja nadal ma stopniowo spadać i ustabilizować się na poziomie bliskim naszego 2‑procentowego celu inflacyjnego w 2024.

Na podstawie naszej zaktualizowanej oceny i z uwzględnieniem niepewnego otoczenia Rada Prezesów zrewidowała dziś harmonogram programu skupu aktywów (APP) na nadchodzące miesiące. Miesięczna kwota zakupów netto w ramach programu APP wyniesie w kwietniu 40 mld EUR, w maju 30 mld EUR, a w czerwcu 20 mld EUR. Kalibracja zakupów netto na trzeci kwartał będzie zależeć od danych i odzwierciedlać naszą ocenę perspektyw gospodarczych w danym czasie. Jeśli napływające dane będą potwierdzać oczekiwanie, że średniookresowe perspektywy inflacji nie osłabią się nawet po zakończeniu naszych zakupów netto aktywów, Rada Prezesów zakończy zakupy netto w ramach programu APP w trzecim kwartale. Jeżeli średniookresowe perspektywy inflacji się zmienią i warunki finansowania staną się niespójne z dalszym zbliżaniem się do naszego 2-procentowego celu, jesteśmy gotowi zrewidować harmonogram zakupów netto aktywów pod względem skali lub czasu trwania.

Jakiekolwiek zmiany podstawowych stóp procentowych EBC będą miały miejsce po pewnym czasie od zakończenia zakupów netto w ramach programu APP i będą stopniowe. Przebieg podstawowych stóp procentowych EBC nadal będą wyznaczać zapowiedzi przyszłego nastawienia polityki pieniężnej formułowane przez Radę Prezesów i jej strategiczne zobowiązanie do ustabilizowania inflacji na poziomie 2% w średnim okresie. Rada Prezesów przewiduje więc, że podstawowe stopy procentowe EBC pozostaną na obecnym poziomie, aż Rada stwierdzi, że inflacja osiąga 2% znacznie przed końcem horyzontu projekcji i pozostaje na tym poziomie przez pozostałą część horyzontu projekcji, oraz oceni dotychczasowy postęp inflacji bazowej jako wystarczający, żeby uznać go za spójny ze stabilizacją inflacji na poziomie 2% w średnim okresie.

Potwierdziliśmy także inne środki polityki pieniężnej; opisano to szczegółowo w komunikacie prasowym opublikowanym dziś o godz. 13.45.

Powiem teraz bardziej szczegółowo, jak widzimy dalszy rozwój sytuacji gospodarczej i inflacji, po czym objaśnię naszą ocenę warunków finansowych i monetarnych.

Aktywność gospodarcza

W 2021 gospodarka odnotowała wzrost o 5,3%. Pod koniec roku PKB powrócił do poziomu sprzed pandemii. Niemniej w ostatnim kwartale 2021 wzrost gospodarczy spowolnił do 0,3% i według oczekiwań w pierwszym kwartale 2022 pozostanie słaby.

Perspektywy gospodarcze będą zależeć od przebiegu wojny rosyjsko-ukraińskiej, wpływu sankcji gospodarczych i finansowych oraz innych środków. Jednocześnie inne czynniki spowalniające wzrost obecnie ustępują. W scenariuszu bazowym projekcji gospodarka strefy euro w 2022 nadal powinna mocno wzrastać, ale w tempie wolniejszym, niż oczekiwano przed wybuchem wojny. Środki wprowadzone, żeby ograniczyć rozprzestrzenianie się wariantu omikron koronawirusa, miały łagodniejszy wpływ niż podczas poprzednich fal pandemii i są teraz znoszone. Widać też pewne oznaki zmniejszania się zaburzeń podaży spowodowanych pandemią. Wpływ ogromnego szoku dotyczącego cen energii na ludzi i firmy może zostać częściowo złagodzony dzięki wykorzystaniu oszczędności zgromadzonych w trakcie pandemii i wyrównawczym środkom fiskalnym.

Według scenariusza bazowego projekcji w średnim okresie wzrost gospodarczy będzie napędzany przez silny popyt wewnętrzny, podtrzymywany dzięki poprawie sytuacji na rynku pracy. Ponieważ więcej ludzi jest zatrudnionych, gospodarstwa domowe powinny mieć wyższe dochody i więcej wydawać. Na perspektywy wzrostu wpływają także ożywienie gospodarki światowej i ciągłe wsparcie ze strony polityki fiskalnej i pieniężnej. To wsparcie nadal jest niezbędne zwłaszcza w trudnej obecnie sytuacji geopolitycznej.

Inflacja

Inflacja wzrosła z 5,1% w styczniu do 5,8% w lutym. Przewidujemy, że w krótkim okresie jeszcze pójdzie w górę. Wysoki poziom inflacji nadal wynika głównie z cen energii, które w lutym skoczyły o 31,7% i powodują wzrost cen także w wielu innych sektorach. Zwiększyły się też ceny żywności, co było spowodowane czynnikami sezonowymi, podwyższonymi kosztami transportu i wyższymi cenami nawozów. Koszty energii w ostatnich tygodniach jeszcze poszły w górę, a wojna w Ukrainie spowoduje nasilenie się presji na ceny niektórych artykułów żywnościowych i towarów.

Wzrost cen ma coraz większy zasięg. Większość miar inflacji bazowej w ostatnich miesiącach przekroczyła poziom 2%. Jednak trwałość wzrostu tych wskaźników pozostaje niepewna, ze względu na rolę przejściowych czynników związanych z pandemią i pośrednie skutki wyższych cen energii. Ze wskaźników rynkowych wynika, że ceny energii pozostaną wysokie dłużej, niż wcześniej oczekiwano, ale w horyzoncie projekcji się obniżą. Presja cenowa wynikająca z zatorów podażowych na świecie także powinna ustępować.

Sytuacja na rynku pracy nadal się poprawia – bezrobocie w styczniu spadło do 6,8%. Mimo że coraz więcej sektorów boryka się z niedoborem siły roboczej, dynamika płac pozostaje ogólnie słaba. Do nieco szybszego wzrostu płac powinno z czasem przyczynić się odzyskanie przez gospodarkę pełnej mocy. Różne wskaźniki długookresowych oczekiwań inflacyjnych opierające się na rynkach finansowych i badaniach ankietowych wynoszą ok. 2%. Te czynniki będą także dalej wpływać na inflację bazową i pomogą doprowadzić do trwałego ustabilizowania się inflacji ogółem na docelowym poziomie 2%.

Ocena ryzyka

W wyniku inwazji Rosji na Ukrainę czynniki ryzyka dla perspektyw gospodarczych znacznie wzrosły i bilans tych czynników przechyla się na stronę spadkową. Choć zagrożenia wynikające z pandemii zmniejszyły się, wojna w Ukrainie może mieć silniejszy wpływ na nastroje gospodarcze i spowodować ponowne zaostrzenie się ograniczeń po stronie podaży. Uporczywie wysokie koszty energii, wraz ze spadkiem zaufania, mogą doprowadzić do większego, niż oczekiwano, spadku popytu oraz hamować spożycie i inwestycje.

Te same czynniki ryzyka odnoszą się do perspektyw inflacji. W krótkim okresie bilans czynników ryzyka przechyla się tu na stronę wzrostową. Istotnym czynnikiem oddziałującym w kierunku wzrostu inflacji, a zwłaszcza cen energii, jest wojna w Ukrainie. Jeśli presja cenowa przełoży się na wyższe od przewidywanych podwyżki płac lub wystąpią trwałe niekorzystne skutki po stronie podaży, także inflacja może być wyższa w średnim okresie. Jeżeli jednak popyt w średnim okresie osłabnie, może zmniejszyć się także presja cenowa.

Warunki finansowe i monetarne

Inwazja Rosji na Ukrainę wywołała dużą zmienność na rynkach finansowych. Po wybuchu wojny wzrost rynkowych stóp wolnych od ryzyka obserwowany od czasu naszego lutowego posiedzenia częściowo się odwrócił i ceny akcji spadły.

Sankcje finansowe wobec Rosji, w tym odcięcie niektórych rosyjskich banków od systemu SWIFT, jak do tej pory nie doprowadziły do poważnych napięć na rynkach pieniężnych ani niedoborów płynności w systemie bankowym strefy euro. Bilanse banków ogólnie pozostają zdrowe, dzięki silnej pozycji kapitałowej i zmniejszeniu stanu kredytów zagrożonych. Rentowność banków jest obecnie na takim samym poziomie jak przed pandemią.

Oprocentowanie kredytów bankowych dla przedsiębiorstw nieco wzrosło, zaś kredytów hipotecznych dla gospodarstw domowych utrzymuje się na historycznie niskim poziomie. Po mocnym wzroście w ostatnim kwartale 2021 napływ kredytów do przedsiębiorstw się obniżył. Natomiast akcja kredytowa dla gospodarstw domowych kształtuje się stabilnie, zwłaszcza w przypadku kredytów mieszkaniowych.

Podsumowanie

Podsumowując, inwazja Rosji na Ukrainę odbije się na gospodarce strefy euro i doprowadziła do znacznego wzrostu niepewności. Jeśli urzeczywistni się scenariusz bazowy projekcji naszych ekspertów, gospodarka powinna nadal się ożywiać dzięki osłabianiu się wpływu pandemii oraz perspektywom silnego popytu wewnętrznego i dobrej sytuacji na rynku pracy. W ochronie gospodarki powinny także pomóc środki fiskalne, w tym na poziomie Unii Europejskiej. Na podstawie naszej zaktualizowanej oceny perspektyw inflacji i z uwzględnieniem niepewnego otoczenia zmieniliśmy harmonogram naszych zakupów netto aktywów na nadchodzące miesiące i potwierdziliśmy wszystkie inne środki polityki pieniężnej. Zwracamy baczną uwagę na utrzymującą się niepewność. Kalibracja polityki pieniężnej w dalszym ciągu będzie zależeć od danych i odzwierciedlać naszą ocenę perspektyw gospodarczych w danym czasie. Jesteśmy gotowi dostosowywać wszystkie nasze narzędzia, żeby sprawić, że inflacja ustabilizuje się na docelowym poziomie 2% w średnim okresie.

Teraz odpowiemy na Państwa pytania.

Dosłowny tekst przyjęty przez Radę Prezesów znajduje się w wersji angielskiej.