ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΥΠΟΥ

Christine Lagarde, Πρόεδρος της ΕΚΤ,
Luis de Guindos, Αντιπρόεδρος της ΕΚΤ

Φρανκφούρτη, 2 Φεβρουαρίου 2023

Καλησπέρα, ο Αντιπρόεδρος και εγώ σας καλωσορίζουμε στη συνέντευξη Τύπου μας.

Θα θέλαμε να ξεκινήσουμε συγχαίροντας την Κροατία για την ένταξή της στη ζώνη του ευρώ την 1η Ιανουαρίου 2023. Καλωσορίζουμε επίσης θερμά τον Boris Vujčić, τον Διοικητή της Hrvatska narodna banka, στο Διοικητικό Συμβούλιο. Θα σας ενημερώσουμε τώρα για τα αποτελέσματα της σημερινής συνεδρίασης.

Το Διοικητικό Συμβούλιο θα συνεχίσει την πορεία του προς τη σημαντική αύξηση των επιτοκίων με σταθερό ρυθμό και τη διατήρησή τους σε επίπεδα που είναι επαρκώς περιοριστικά προκειμένου να διασφαλιστεί η έγκαιρη επαναφορά του πληθωρισμού στον μεσοπρόθεσμο στόχο μας του 2%. Κατά συνέπεια, το Διοικητικό Συμβούλιο αποφάσισε σήμερα να αυξήσει τα τρία βασικά επιτόκια της ΕΚΤ κατά 50 μονάδες βάσης και αναμένουμε ότι θα τα αυξήσουμε περαιτέρω. Λόγω των πιέσεων σε σχέση με τον υποκείμενο πληθωρισμό, σκοπεύουμε να αυξήσουμε τα επιτόκια κατά 50 μονάδες βάσης ακόμα στην επόμενη συνεδρίασή μας για τη νομισματική πολιτική τον Μάρτιο και στη συνέχεια θα αξιολογήσουμε την πορεία που θα ακολουθήσει η νομισματική μας πολιτική. Η διατήρηση των επιτοκίων σε περιοριστικά επίπεδα θα μειώσει με την πάροδο του χρόνου τον πληθωρισμό περιορίζοντας τη ζήτηση και θα αποτρέψει επίσης τον κίνδυνο επίμονης μετατόπισης προς τα πάνω των προσδοκιών για τον πληθωρισμό. Σε κάθε περίπτωση, οι μελλοντικές αποφάσεις μας για τα επιτόκια πολιτικής θα εξακολουθούν να εξαρτώνται από τα στοιχεία και να ακολουθούν μια προσέγγιση σύμφωνα με την οποία οι αποφάσεις θα λαμβάνονται από συνεδρίαση σε συνεδρίαση.

Το Διοικητικό Συμβούλιο αποφάσισε επίσης σήμερα τις λεπτομερείς ρυθμίσεις για τη μείωση των τίτλων που διακρατεί το Ευρωσύστημα στο πλαίσιο του προγράμματος αγοράς στοιχείων ενεργητικού (asset purchase programme – APP). Όπως ανακοινώθηκε τον Δεκέμβριο, το χαρτοφυλάκιο APP θα μειώνεται με ρυθμό 15 δισεκ. ευρώ μηνιαίως κατά μέσο όρο από τις αρχές Μαρτίου μέχρι το τέλος του Ιουνίου 2023 και στη συνέχεια ο ρυθμός αυτής της μείωσης θα καθορίζεται με την πάροδο του χρόνου. Οι μερικές επανεπενδύσεις θα διενεργούνται γενικότερα σύμφωνα με την τρέχουσα πρακτική. Συγκεκριμένα, οι εναπομένουσες επανεπενδύσεις θα κατανέμονται κατ’ αναλογία προς το μερίδιο εξόφλησης τίτλων μεταξύ των συστατικών προγραμμάτων του APP και, στο πλαίσιο του προγράμματος αγοράς τίτλων του δημόσιου τομέα (public sector purchase programme – PSPP), κατ’ αναλογία προς το μερίδιο εξόφλησης τίτλων κάθε χώρας και μεταξύ των κρατών-εκδοτών και των υπερεθνικών εκδοτών. Σε ό,τι αφορά τις αγορές εταιρικών ομολόγων που διενεργούμε, οι επανεπενδύσεις των υπόλοιπων ποσών θα στρέφονται περισσότερο προς εκδότες που έχουν καλύτερες κλιματικές επιδόσεις. Με την επιφύλαξη του στόχου μας για τη σταθερότητα των τιμών, αυτή η προσέγγιση θα στηρίξει τη σταδιακή απεξάρτηση των εταιρικών ομολόγων που διακρατεί το Ευρωσύστημα από τον άνθρακα, σύμφωνα με τους στόχους της συμφωνίας του Παρισιού.

Οι αποφάσεις που λάβαμε σήμερα παρουσιάζονται σε δελτίο Τύπου που είναι διαθέσιμο στον δικτυακό τόπο μας. Οι λεπτομερείς ρυθμίσεις για τη μείωση των τίτλων που διακρατούνται στο πλαίσιο του APP παρουσιάζονται σε ξεχωριστό δελτίο Τύπου που θα δημοσιευθεί στις 15:45 ώρα κεντρικής Ευρώπης.

Θα σας παρουσιάσω τώρα με περισσότερες λεπτομέρειες το πώς περιμένουμε ότι θα εξελιχθεί η οικονομία και ο πληθωρισμός και στη συνέχεια θα εξηγήσω την αξιολόγησή μας όσον αφορά τις χρηματοπιστωτικές και νομισματικές συνθήκες.

Οικονομική δραστηριότητα

Σύμφωνα με την προκαταρτική εκτίμηση της Eurostat, η οικονομία της ζώνης του ευρώ αυξήθηκε κατά 0,1% το δ΄ τρίμηνο του 2022. Ενώ διαμορφώθηκε σε επίπεδο πάνω από τις προβολές των εμπειρογνωμόνων του Ευρωσυστήματος του Δεκεμβρίου, αυτό το αποτέλεσμα σημαίνει ότι η οικονομική δραστηριότητα έχει επιβραδυνθεί σημαντικά από τα μέσα του 2022 και μετά και αναμένουμε ότι θα παραμείνει υποτονική σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα. Η υποτονική παγκόσμια οικονομική δραστηριότητα και η υψηλή γεωπολιτική αβεβαιότητα, ιδίως λόγω του αδικαιολόγητου πολέμου που διεξάγει η Ρωσία κατά της Ουκρανίας και του λαού της, εξακολουθούν να λειτουργούν ανασταλτικά για την ανάπτυξη της ζώνης του ευρώ. Σε συνδυασμό με τον υψηλό πληθωρισμό και τις αυστηρότερες συνθήκες χρηματοδότησης, αυτοί οι ανασταλτικοί παράγοντες επιδρούν αρνητικά στις δαπάνες και την παραγωγή, ιδίως στον τομέα της μεταποίησης.

Ωστόσο, τα φαινόμενα συμφόρησης στις εφοδιαστικές αλυσίδες σταδιακά εξασθενούν, η προσφορά φυσικού αερίου έχει γίνει πιο ασφαλής, οι επιχειρήσεις εξακολουθούν να καλύπτουν παραγγελίες που έχουν καθυστερήσει σημαντικά και η εμπιστοσύνη βελτιώνεται. Επιπλέον, το προϊόν του τομέα των υπηρεσιών παραμένει ανθεκτικό, υποβοηθούμενο από τις συνεχιζόμενες επιδράσεις της επανεκκίνησης της οικονομικής δραστηριότητας και την εντονότερη ζήτηση για δραστηριότητες αναψυχής. Η αύξηση των μισθών και η πρόσφατη υποχώρηση του πληθωρισμού των τιμών της ενέργειας επίσης πρόκειται να αμβλύνουν την απώλεια της αγοραστικής δύναμης που πολλοί άνθρωποι βιώνουν λόγω του υψηλού πληθωρισμού. Αυτή η εξέλιξη θα στηρίξει την κατανάλωση. Συνολικά, η οικονομία έχει αποδειχθεί πιο ανθεκτική από ό,τι αναμενόταν και θα πρέπει να ανακάμψει τα προσεχή τρίμηνα.

Το ποσοστό ανεργίας παρέμεινε στο ιστορικά χαμηλό επίπεδο του 6,6% τον Δεκέμβριο του 2022. Ωστόσο, ο ρυθμός δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας μπορεί να επιβραδυνθεί και η ανεργία θα μπορούσε να αυξηθεί τα προσεχή τρίμηνα.

Τα μέτρα κρατικής στήριξης για τη θωράκιση της οικονομίας από την επίδραση των υψηλών τιμών της ενέργειας θα πρέπει να έχουν πρόσκαιρο χαρακτήρα και να είναι στοχευμένα και προσαρμοσμένα προς τη διατήρηση των κινήτρων για κατανάλωση λιγότερης ενέργειας. Πιο συγκεκριμένα, καθώς η ενεργειακή κρίση θα γίνεται λιγότερο έντονη, είναι σημαντικό να ξεκινήσει έγκαιρα η άρση αυτών των μέτρων συμβαδίζοντας με τη μείωση των τιμών της ενέργειας και με συντονισμένο τρόπο. Τυχόν τέτοια μέτρα που δεν πληρούν αυτές τις αρχές είναι πιθανόν να ωθήσουν προς τα πάνω τις μεσοπρόθεσμες πληθωριστικές πιέσεις, κάτι που θα απαιτούσε τη λήψη ισχυρότερων μέτρων από την πλευρά της νομισματικής πολιτικής. Επιπλέον, σύμφωνα με το πλαίσιο οικονομικής διακυβέρνησης της ΕΕ, οι δημοσιονομικές πολιτικές θα πρέπει να είναι προσανατολισμένες προς την επίτευξη μιας πιο παραγωγικής οικονομίας και της σταδιακής μείωσης του υψηλού δημόσιου χρέους. Οι πολιτικές για την ενίσχυση του παραγωγικού δυναμικού της ζώνης του ευρώ, ιδίως στον τομέα της ενέργειας, μπορούν να συμβάλουν στη μείωση των πιέσεων στις τιμές σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα. Προς τον σκοπό αυτό, οι κυβερνήσεις θα πρέπει να υλοποιήσουν γρήγορα τα σχέδια τους για επενδύσεις και διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις στο πλαίσιο του προγράμματος Next Generation EU. Η μεταρρύθμιση του πλαισίου οικονομικής διακυβέρνησης της ΕΕ θα πρέπει να ολοκληρωθεί γρήγορα.

Πληθωρισμός

Σύμφωνα με την προκαταρκτική εκτίμηση της Eurostat, η οποία βασίζεται σε εκτιμήσεις της Eurostat για τη Γερμανία, ο πληθωρισμός διαμορφώθηκε σε 8,5% τον Ιανουάριο. Δηλαδή ήταν κατά 0,7 της ποσοστιαίας μονάδας χαμηλότερος σε σχέση με το ποσοστό του Δεκεμβρίου, καθώς η μείωση οφειλόταν κυρίως στην εκ νέου έντονη πτώση των τιμών της ενέργειας. Σύμφωνα με τους δείκτες που βασίζονται στις αγορές, οι τιμές της ενέργειας θα διαμορφωθούν τα προσεχή έτη σε σημαντικά χαμηλότερο επίπεδο από ό,τι αναμενόταν κατά την τελευταία μας συνεδρίαση. Ο πληθωρισμός των τιμών των ειδών διατροφής αυξήθηκε σε 14,1%, καθώς η προηγούμενη έντονη άνοδος του κόστους της ενέργειας και των άλλων συντελεστών παραγωγής τροφίμων εξακολουθεί να μετακυλίεται στις τιμές καταναλωτή.

Οι πιέσεις στις τιμές εξακολουθούν να είναι ισχυρές, εν μέρει επειδή το υψηλό κόστος της ενέργειας εξαπλώνεται σε όλη την οικονομία. Ο πληθωρισμός χωρίς την ενέργεια και τα είδη διατροφής παρέμεινε σε 5,2% τον Ιανουάριο, ενώ ο πληθωρισμός των τιμών των μη ενεργειακών βιομηχανικών αγαθών αυξήθηκε σε 6,9% και ο πληθωρισμός των τιμών των υπηρεσιών μειώθηκε σε 4,2%. Οι άλλοι δείκτες του υποκείμενου πληθωρισμού εξακολουθούν να είναι υψηλοί. Τα μέτρα που λαμβάνουν οι κυβερνήσεις με σκοπό την αποζημίωση των νοικοκυριών για τις υψηλές τιμές της ενέργειας θα περιορίσουν τον πληθωρισμό το 2023 αλλά αναμένεται να αυξήσουν τον πληθωρισμό μόλις λήξουν. Ταυτόχρονα, η κλίμακα ορισμένων από αυτά μέτρα εξαρτάται από την εξέλιξη των τιμών της ενέργειας και η αναμενόμενη συμβολή τους στον πληθωρισμό είναι ιδιαίτερα αβέβαιη.

Αν και τα φαινόμενα συμφόρησης στις εφοδιαστικές αλυσίδες σταδιακά εξασθενούν, οι καθυστερημένες επιδράσεις τους εξακολουθούν να ωθούν προς τα πάνω τον πληθωρισμό των τιμών των αγαθών. Το ίδιο ισχύει και σε ό,τι αφορά την άρση των περιορισμών που συνδέονται με την πανδημία: η επίδραση της συσσωρευμένης ζήτησης, αν και εξασθενεί, εξακολουθεί να ωθεί τις τιμές προς τα πάνω, ιδίως στον τομέα των υπηρεσιών.

Οι μισθοί αυξάνονται με ταχύτερο ρυθμό, στηριζόμενοι στις ισχυρές αγορές εργασίας, καθώς η προσπάθεια ανάκτησης των απωλειών λόγω υψηλού πληθωρισμού αποτελεί το κεντρικό θέμα συζήτησης στις μισθολογικές διαπραγματεύσεις. Ταυτόχρονα, τα πρόσφατα στοιχεία για την εξέλιξη των μισθών συμβαδίζουν με τις προβολές των εμπειρογνωμόνων του Ευρωσυστήματος του Δεκεμβρίου. Οι περισσότεροι δείκτες μέτρησης των πιο μακροπρόθεσμων προσδοκιών για τον πληθωρισμό διαμορφώνονται επί του παρόντος γύρω από το 2%, αλλά απαιτούν συνεχή παρακολούθηση.

Αξιολόγηση κινδύνων

Οι κίνδυνοι που περιβάλλουν τις προοπτικές για την οικονομική ανάπτυξη έχουν γίνει πιο ισορροπημένοι. Ο αδικαιολόγητος πόλεμος που διεξάγει η Ρωσία κατά της Ουκρανίας και του λαού της εξακολουθεί να αποτελεί σημαντικό καθοδικό κίνδυνο για την οικονομία και θα μπορούσε να ωθήσει ξανά προς τα πάνω το κόστος τις ενέργειας και των ειδών διατροφής. Μια πρόσθετη ανασταλτική επίδραση θα μπορούσε να ασκηθεί στην ανάπτυξη της ζώνης του ευρώ, αν η παγκόσμια οικονομία εξασθενούσε πιο απότομα από ό,τι αναμένουμε. Επιπλέον, η ανάκαμψη θα αντιμετώπιζε εμπόδια αν η πανδημία εντεινόταν και πάλι και προκαλούσε νέες διαταράξεις στην πλευρά της προσφοράς. Ωστόσο, η ενεργειακή διαταραχή θα μπορούσε να εξασθενήσει ταχύτερα από ό,τι αναμένεται και οι επιχειρήσεις της ζώνης του ευρώ θα μπορούσαν να προσαρμοστούν πιο γρήγορα στο δύσκολο διεθνές περιβάλλον. Αυτό θα στήριζε μια μεγαλύτερη ανάπτυξη από ό,τι αναμένεται επί του παρόντος.

Οι κίνδυνοι που περιβάλλουν τις προοπτικές για τον πληθωρισμό έγιναν επίσης πιο ισορροπημένοι, ιδίως σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα. Μεταξύ των ανοδικών κινδύνων, οι υφιστάμενες πιέσεις σε προγενέστερα στάδια της αλυσίδας διαμόρφωσης των τιμών θα μπορούσαν και πάλι να ωθήσουν προς υψηλότερα επίπεδα τις τιμές λιανικής σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα. Επιπλέον, μια εντονότερη από ό,τι αναμένεται οικονομική ανάπτυξη στην Κίνα θα μπορούσε να προκαλέσει εκ νέου άνοδο των τιμών των βασικών εμπορευμάτων και της εξωτερικής ζήτησης. Εγχώριοι παράγοντες όπως η επίμονη αύξηση των προσδοκιών για τον πληθωρισμό πάνω από τον στόχο μας ή οι υψηλότερες από ό,τι αναμένεται αυξήσεις των μισθών θα μπορούσαν να ωθήσουν τον πληθωρισμό σε υψηλότερο επίπεδο, και σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα. Μεταξύ των καθοδικών κινδύνων, η πρόσφατη πτώση των τιμών της ενέργειας, αν επιμείνει, μπορεί να επιβραδύνει τον πληθωρισμό πιο γρήγορα από ό,τι αναμένεται. Αυτή η καθοδική πίεση στη συνιστώσα της ενέργειας θα μπορούσε επίσης να μεταφραστεί σε ασθενέστερη δυναμική του υποκείμενου πληθωρισμού. Μια περαιτέρω εξασθένηση της ζήτησης θα συνέβαλε επίσης σε χαμηλότερες πιέσεις στις τιμές από ό,τι αναμένεται επί του παρόντος, ιδίως σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα.

Χρηματοπιστωτικές και νομισματικές συνθήκες

Καθώς η νομισματική πολιτική που ασκούμε είναι πιο περιοριστική, τα επιτόκια της αγοράς αυξάνονται περαιτέρω και η χορήγηση πιστώσεων προς τον ιδιωτικό τομέα γίνεται πιο δαπανηρή. Η χορήγηση τραπεζικών δανείων προς τις επιχειρήσεις επιβραδύνθηκε έντονα τους τελευταίους μήνες. Αυτό εν μέρει οφείλεται στις μικρότερες ανάγκες χρηματοδότησης για τη δημιουργία αποθεμάτων. Όμως, αντανακλά επίσης την ασθενέστερη ζήτηση για δάνεια με σκοπό τη χρηματοδότηση των επιχειρηματικών επενδύσεων, στο πλαίσιο μιας έντονης ανοδικής πορείας των επιτοκίων των τραπεζικών χορηγήσεων και μιας σημαντικής αυστηροποίησης των πιστοδοτικών κριτηρίων, κάτι το οποίο είναι επίσης εμφανές στην πιο πρόσφατη έρευνά μας για τις τραπεζικές χορηγήσεις. Η χορήγηση δανείων προς τα νοικοκυριά επίσης συνέχισε να υποχωρεί, αντανακλώντας την άνοδο των επιτοκίων χορηγήσεων, τα πιο αυστηρά πιστοδοτικά κριτήρια και την έντονη πτώση της ζήτησης για ενυπόθηκα δάνεια. Καθώς η λήψη δανείων επιβραδύνεται, η αύξηση της ποσότητας χρήματος επίσης υποχωρεί ταχύτερα, με σημαντική μείωση των πιο ρευστών συνιστωσών της, συμπεριλαμβανομένων των καταθέσεων διάρκειας μίας ημέρας, η οποία αντισταθμίζεται εν μέρει από μια μετατόπιση προς τις προθεσμιακές καταθέσεις.

Συμπεράσματα

Για να ανακεφαλαιώσουμε, το Διοικητικό Συμβούλιο θα συνεχίσει την πορεία του προς τη σημαντική αύξηση των επιτοκίων με σταθερό ρυθμό και τη διατήρησή τους σε επίπεδα που είναι επαρκώς περιοριστικά προκειμένου να διασφαλιστεί η έγκαιρη επαναφορά του πληθωρισμού στον μεσοπρόθεσμο στόχο μας του 2%. Κατά συνέπεια, αποφασίσαμε σήμερα να αυξήσουμε τα τρία βασικά επιτόκια της ΕΚΤ κατά 50 μονάδες βάσης και αναμένουμε ότι θα τα αυξήσουμε περαιτέρω. Λόγω των πιέσεων σε σχέση με τον υποκείμενο πληθωρισμό, σκοπεύουμε να αυξήσουμε τα επιτόκια κατά 50 μονάδες βάσης ακόμα στην επόμενη συνεδρίασή μας για τη νομισματική πολιτική τον Μάρτιο και στη συνέχεια θα αξιολογήσουμε την πορεία που θα ακολουθήσει η νομισματική μας πολιτική. Η διατήρηση των επιτοκίων σε περιοριστικά επίπεδα θα μειώσει με την πάροδο του χρόνου τον πληθωρισμό περιορίζοντας τη ζήτηση και θα αποτρέψει επίσης τον κίνδυνο επίμονης μετατόπισης προς τα πάνω των προσδοκιών για τον πληθωρισμό. Επιπλέον, από τις αρχές του Μαρτίου 2023, το χαρτοφυλάκιο APP θα μειώνεται με μετρημένο και προβλέψιμο ρυθμό, καθώς το Ευρωσύστημα δεν θα επανεπενδύει όλα τα ποσά από την εξόφληση τίτλων κατά τη λήξη τους.

Οι μελλοντικές αποφάσεις μας για τα επιτόκια πολιτικής θα εξακολουθούν να εξαρτώνται από τα στοιχεία και να καθορίζονται από συνεδρίαση σε συνεδρίαση. Είμαστε έτοιμοι να προσαρμόσουμε όλα τα μέσα που έχουμε στη διάθεσή μας εντός των ορίων της εντολής που μας έχει ανατεθεί, προκειμένου να διασφαλίσουμε ότι ο πληθωρισμός θα επανέλθει στον μεσοπρόθεσμο στόχο μας.

Και τώρα είμαστε στη διάθεσή σας για ερωτήσεις.

Για την ακριβή διατύπωση η οποία έχει συμφωνηθεί από το Διοικητικό Συμβούλιο, συμβουλευθείτε την αγγλική έκδοση.