Απαντήσεις σε συνήθεις ερωτήσεις για το ψηφιακό ευρώ

Επικαιροποιήθηκε στις 2 Δεκεμβρίου 2024

Σκοπός και οφέλη του ψηφιακού ευρώ

• Γιατί η Ευρώπη χρειάζεται το ψηφιακό ευρώ;
• Πώς θα μπορούσε το ψηφιακό ευρώ να συμβάλει στη στρατηγική αυτονομία της Ευρώπης;
• Γιατί οι πολίτες θα προτιμούσαν να χρησιμοποιούν το ψηφιακό ευρώ;
• Θα μπορούσε το ψηφιακό ευρώ να αντικαταστήσει τα μετρητά;
• Τι αξία θα μπορούσε να αποφέρει το ψηφιακό ευρώ στους εμπόρους;
• Τι αξία θα μπορούσε να αποφέρει το ψηφιακό ευρώ στους ενδιάμεσους φορείς;

Εφαρμογή και λειτουργικότητα

• Πώς θα λειτουργεί το ψηφιακό ευρώ;
• Ποιος θα μπορεί να χρησιμοποιεί το ψηφιακό ευρώ;
• Πόσο θα προστατεύει το ψηφιακό ευρώ την ιδιωτική ζωή;
• Πώς θα διασφαλίσει η ΕΚΤ ότι το ψηφιακό ευρώ θα είναι ανοιχτό σε όλους;
• Πώς θα διασφαλίσει η ΕΚΤ ότι οι ψηφιακές πληρωμές σε ευρώ θα λειτουργούν με τον ίδιο τρόπο σε ολόκληρη τη ζώνη του ευρώ;
• Θα αποτελεί το ψηφιακό ευρώ ένα εναλλακτικό νόμισμα εντός του Ευρωσυστήματος;
• Ποια θα είναι η σύνδεση μεταξύ άμεσων πληρωμών και ψηφιακού ευρώ;
• Θα βασίζεται το ψηφιακό ευρώ σε τεχνολογία κατανεμημένου καθολικού (distributed ledger technology), όπως είναι η τεχνολογία blockchain;

Πρόοδος και ενδιαφερόμενα μέρη

• Σε τι φάση βρίσκεται σήμερα το έργο του ψηφιακού ευρώ;
• Ποιος συμμετέχει στο έργο του ψηφιακού ευρώ;
• Ποια είναι η συμμετοχή των Ευρωπαίων νομοθετών στη διαδικασία;
• Πώς καταρτίζεται το εγχειρίδιο κανόνων για το ψηφιακό ευρώ;

Αντίκτυπος και προβληματισμοί

• Θα είναι το ψηφιακό ευρώ προγραμματιζόμενο χρήμα;
• Θα πρέπει οι πολίτες να πληρώνουν για να χρησιμοποιούν το ψηφιακό ευρώ;
• Θα αποζημιώνονται οι ενδιάμεσοι φορείς για τη διανομή του ψηφιακού ευρώ;
• Θα μπορούσε το ψηφιακό ευρώ να αποτελέσει απειλή για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα με την κατάργηση της διαμεσολάβησης των τραπεζών;
• Θα μπορούσε η εισαγωγή του ψηφιακού ευρώ να καταστήσει τις πληρωμές στην Ευρώπη πιο ευάλωτες σε κυβερνοεπιθέσεις;
• Σε τι θα διαφέρει το ψηφιακό ευρώ από τα σταθερά κρυπτονομίσματα (stablecoins) και τα κρυπτοστοιχεία ενεργητικού;
• Πόσο θα κοστίσει στο Ευρωσύστημα το έργο του ψηφιακού ευρώ;

Ερώτηση 1: Γιατί η Ευρώπη χρειάζεται το ψηφιακό ευρώ;

Ως απόρροια του ψηφιακού μετασχηματισμού, ο τρόπος με τον οποίο πραγματοποιούμε πληρωμές αλλάζει. Η χρήση μετρητών για τη διενέργεια πληρωμών μειώνεται και η στροφή προς τις ηλεκτρονικές αγορές και τις ψηφιακές πληρωμές επιταχύνεται. Το ψηφιακό ευρώ θα είναι μια ηλεκτρονική μορφή μετρητών για τον ψηφιοποιημένο κόσμο. Θα δίνει στους καταναλωτές τη δυνατότητα να χρησιμοποιούν χρήμα κεντρικής τράπεζας σε ψηφιακή μορφή, συμπληρώνοντας τη λειτουργία των τραπεζογραμματίων και των κερμάτων.

Το ψηφιακό ευρώ θα διευκολύνει τη ζωή των ανθρώπων παρέχοντας κάτι το οποίο δεν υπάρχει σήμερα: ένα ψηφιακό μέσο πληρωμής που είναι καθολικά αποδεκτό σε ολόκληρη τη ζώνη του ευρώ, για πληρωμές σε καταστήματα, ηλεκτρονικές πληρωμές ή πληρωμές πρόσωπο με πρόσωπο. Όπως τα μετρητά, το ψηφιακό ευρώ θα έχει μηδενικό κίνδυνο και θα είναι ευρέως προσβάσιμο, εύχρηστο και δωρεάν για βασική χρήση.

Επιπλέον, το ψηφιακό ευρώ θα ενισχύσει τη στρατηγική αυτονομία και τη νομισματική κυριαρχία της ζώνης του ευρώ στηρίζοντας την αποδοτικότητα του ευρωπαϊκού οικοσυστήματος πληρωμών στο σύνολό του, προωθώντας την καινοτομία και αυξάνοντας την ανθεκτικότητά του σε πιθανές κυβερνοεπιθέσεις ή τεχνικές διαταράξεις, όπως διακοπές ρεύματος.

Μάθετε με περισσότερες λεπτομέρειες γιατί χρειαζόμαστε ένα ψηφιακό ευρώ.

Ερώτηση 2: Πώς θα μπορούσε το ψηφιακό ευρώ να συμβάλει στη στρατηγική αυτονομία της Ευρώπης;

Το ψηφιακό ευρώ θα μπορούσε να προσφέρει μια πανευρωπαϊκή λύση πληρωμών, η οποία θα είναι διαθέσιμη σε ολόκληρη τη ζώνη του ευρώ, υπό ευρωπαϊκή διακυβέρνηση.

Οι ψηφιακές πληρωμές στη ζώνη του ευρώ παραμένουν κατακερματισμένες και διαφέρουν ανάλογα με τη χώρα και την περίπτωση χρήσης. Οι τρέχουσες ευρωπαϊκές λύσεις ψηφιακών πληρωμών εξυπηρετούν κυρίως τις εθνικές αγορές και συγκεκριμένες περιπτώσεις χρήσης. Για πληρωμές σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες, οι καταναλωτές πρέπει να βασίζονται σε ελάχιστους μη ευρωπαϊκούς παρόχους, οι οποίοι κυριαρχούν αυτήν τη στιγμή πλέον στις περισσότερες από αυτές τις συναλλαγές.

Ως εκ τούτου, το ψηφιακό ευρώ θα μπορούσε να συμβάλει στη μείωση της εξάρτησης της Ευρώπης από ιδιωτικούς, μη ευρωπαϊκούς παρόχους πληρωμών, λειτουργώντας παράλληλα ως αντίβαρο στην κυριαρχία τους στην αγορά.

Με τη σειρά του, το ψηφιακό ευρώ θα μπορούσε να καταστήσει το ευρωπαϊκό τοπίο πληρωμών πιο ανταγωνιστικό και καινοτόμο μέσω μιας πλατφόρμας που θα διευκολύνει τους παρόχους υπηρεσιών πληρωμών να προσφέρουν τις δικές τους πανευρωπαϊκές λύσεις.

Συνολικά, ένα επιτυχημένο ψηφιακό ευρώ θα μπορούσε να μετατρέψει την Ευρώπη σε παγκόσμιο πρωτοπόρο στον ψηφιακό χρηματοοικονομικό τομέα και στα ψηφιακά νομίσματα των κεντρικών τραπεζών.

Ερώτηση 3: Γιατί οι πολίτες θα προτιμούσαν να χρησιμοποιούν το ψηφιακό ευρώ;

Το ψηφιακό ευρώ θα είναι μια λύση πληρωμών για κάθε περίπτωση, που θα χρησιμοποιείται οποτεδήποτε και οπουδήποτε στη ζώνη του ευρώ. Θα είναι ένα καθολικά αποδεκτό ψηφιακό μέσο πληρωμής που οι καταναλωτές θα μπορούν να χρησιμοποιούν δωρεάν σε καταστήματα, για ηλεκτρονικές πληρωμές ή πληρωμές πρόσωπο με πρόσωπο. Θα παρέχει στους πολίτες τη δυνατότητα να πληρώνουν ψηφιακά, εξακολουθώντας να χρησιμοποιούν ένα δημόσιο μέσο πληρωμής. Και θα είναι διαθέσιμο τόσο διαδικτυακά (online) όσο και εκτός σύνδεσης (offline).

Το ψηφιακό ευρώ θα είναι σχεδιασμένο ώστε να παρέχει ένα υψηλότερο επίπεδο προστασίας της ιδιωτικής ζωής σε σχέση με αυτό που παρέχουν συνήθως άλλες μέθοδοι ψηφιακών πληρωμών. Το Ευρωσύστημα δεν θα μπορεί να ταυτοποιεί τους πολίτες βάσει των πληρωμών τους. Επιπλέον, τα προσωπικά στοιχεία συναλλαγών που θα αφορούν πληρωμές με ψηφιακό ευρώ εκτός σύνδεσης θα είναι γνωστά μόνο στον πληρωτή και τον δικαιούχο της πληρωμής.

Το ψηφιακό ευρώ θα είναι ασφαλές και εύχρηστο και θα επιδιώκει επίσης να προωθήσει την ψηφιακή χρηματοπιστωτική ενσωμάτωση διασφαλίζοντας ότι κανείς δεν θα μένει στο περιθώριο. Θα εξυπηρετεί τις ανάγκες των ατόμων με αναπηρία και εκείνων που δεν έχουν πρόσβαση σε τραπεζικό λογαριασμό ή δεν διαθέτουν ψηφιακές ή χρηματοοικονομικές δεξιότητες.

Προκειμένου να διασφαλιστεί ότι το ψηφιακό ευρώ θα μπορεί να χρησιμοποιείται και να είναι προσβάσιμο σε ολόκληρη τη ζώνη του ευρώ, το σχέδιο νομοθετικής πρότασης που υπέβαλε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προβλέπει υποχρεωτική αποδοχή από τους εμπόρους και υποχρεωτική διανομή από τους εποπτευόμενους ενδιάμεσους φορείς στους πελάτες τους.

Ερώτηση 4: Θα αντικαταστήσει το ψηφιακό ευρώ τα μετρητά;

Όχι, το ψηφιακό ευρώ θα συμπληρώνει τη λειτουργία των μετρητών και δεν θα τα αντικαθιστά. Θα είναι διαθέσιμο παράλληλα με τα μετρητά ως απάντηση στην ολοένα μεγαλύτερη προτίμηση των πολιτών να κάνουν τις πληρωμές τους ψηφιακά, γρήγορα και με ασφάλεια. Τα μετρητά θα εξακολουθούν να διατίθενται στη ζώνη του ευρώ, όπως και τα άλλα ιδιωτικά ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής που χρησιμοποιούνται επί του παρόντος.

Ερώτηση 5: Τι αξία θα μπορούσε να αποφέρει το ψηφιακό ευρώ στους εμπόρους;

Το ψηφιακό ευρώ θα είναι μια πραγματικά πανευρωπαϊκή λύση, αποδεκτή σε ολόκληρη τη ζώνη του ευρώ. Μπορεί να αποτελέσει ευκολότερη και φθηνότερη εναλλακτική σε σχέση με το σημερινό κατακερματισμένο τοπίο πληρωμών στο οποίο δραστηριοποιούνται οι έμποροι. Χάρη στο ψηφιακό ευρώ οι έμποροι θα είναι σε ισχυρότερη θέση να διαπραγματεύονται όρους με τους παρόχους λύσεων πληρωμών και, ως εκ τούτου, να μειώνουν το δικό τους κόστος.

Το ψηφιακό ευρώ θα μπορούσε επίσης να συμβάλει σε αύξηση του ποσοστού των πελατών για τους εμπόρους. Αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία για τις ηλεκτρονικές αγορές, καθώς οι πελάτες είναι λιγότερο πιθανό να απορρίψουν μια αγορά εάν είναι εξοικειωμένοι με το μέσο πληρωμής. Επιπλέον, το ψηφιακό ευρώ θα επιτρέπει στους εμπόρους να λαμβάνουν άμεσες πληρωμές χωρίς πρόσθετο κόστος.

Ερώτηση 6: Τι αξία θα μπορούσε να αποφέρει το ψηφιακό ευρώ στους ενδιάμεσους φορείς;

Οι εποπτευόμενοι ενδιάμεσοι φορείς, όπως οι τράπεζες, θα διαδραματίζουν βασικό ρόλο στη διανομή του ψηφιακού ευρώ. Θα ενεργούν ως το βασικό σημείο επαφής για τους ιδιώτες, τους εμπόρους και τις επιχειρήσεις για όλα τα ζητήματα που σχετίζονται με το ψηφιακό ευρώ και θα παρέχουν όλες τις υπηρεσίες τελικού χρήστη.

Το ψηφιακό ευρώ θα μπορούσε επίσης να προσφέρει στους ενδιάμεσους φορείς πρόσθετες επιχειρηματικές ευκαιρίες.

Θα δίνει στους ενδιάμεσους φορείς τη δυνατότητα να έχουν άμεση εμβέλεια σε ολόκληρη τη ζώνη του ευρώ, σε αντίθεση με τις περισσότερες ιδιωτικές καινοτομίες, οι οποίες τείνουν να επικεντρώνονται σε συγκεκριμένες εγχώριες αγορές. Ως εκ τούτου, το ψηφιακό ευρώ θα μπορούσε να χρησιμεύσει ως πλατφόρμα ώστε οι ενδιάμεσοι φορείς να αυξήσουν την πελατειακή τους βάση και να αναπτύξουν υπηρεσίες προστιθέμενης αξίας (π.χ. πληρωμές υπό όρους ή προγράμματα αφοσίωσης), προωθώντας την καινοτομία και τον ανταγωνισμό στις αγορές ψηφιακών πληρωμών σε ολόκληρη τη ζώνη του ευρώ.

Επιπλέον, το μοντέλο αποζημίωσης σε σχέση με τη χρήση του ψηφιακού ευρώ, όπως προβλέπεται επί του παρόντος στο σχέδιο νομοθετικής πρότασης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, παρέχει στους ενδιάμεσους φορείς οικονομικά κίνητρα συγκρίσιμα με όσα ισχύουν για άλλα ψηφιακά μέσα πληρωμής.

Ερώτηση 7: Πώς θα λειτουργεί το ψηφιακό ευρώ;

Το ψηφιακό ευρώ θα δίνει στους πολίτες τη δυνατότητα να κάνουν ασφαλείς άμεσες πληρωμές σε φυσικά και ηλεκτρονικά καταστήματα και μεταξύ ιδιωτών, ανεξάρτητα από τη χώρα της ζώνης του ευρώ στην οποία βρίσκονται ή από τον πάροχο υπηρεσιών πληρωμών που χρησιμοποιούν. Η ΕΚΤ διερευνά επί του παρόντος πώς θα μπορούσε αυτό να λειτουργήσει στην πράξη.

Ως πρώτο βήμα, θα έπρεπε να δημιουργήσετε ένα πορτοφόλι ψηφιακού ευρώ μέσω της τράπεζάς σας ή του ταχυδρομείου.

Μόλις δημιουργηθεί το πορτοφόλι σας, θα μπορούσατε να μεταφέρετε σε αυτό χρήματα από έναν συνδεδεμένο τραπεζικό λογαριασμό ή να καταθέσετε μετρητά. Τότε θα μπορούσατε να ξεκινήσετε να κάνετε τις πληρωμές σας χρησιμοποιώντας το ψηφιακό ευρώ στο πορτοφόλι σας.

Κάθε φορά που θα λαμβάνατε χρήματα σε ψηφιακό ευρώ, θα μπορούσατε να τα κρατήσετε σε αυτό το πορτοφόλι, μέχρι ενός καθορισμένου ορίου, ή να τα μεταφέρετε στον τραπεζικό λογαριασμό σας. Αυτό θα μπορούσατε να το κάνετε εσείς μόνοι σας ή να καθορίσετε να γίνεται αυτοματοποιημένα.

Οι πληρωμές με ψηφιακό ευρώ θα είναι πάντοτε ασφαλείς και άμεσες – είτε γίνονται σε φυσικά ή ηλεκτρονικά καταστήματα είτε μεταξύ ιδιωτών.

Το ψηφιακό ευρώ θα προσφέρει τόσο διαδικτυακές λειτουργίες (online) όσο και λειτουργίες εκτός σύνδεσης (offline), δηλαδή θα μπορείτε να το χρησιμοποιείτε ακόμη και όταν η σύνδεσή σας στο διαδίκτυο δεν είναι καλή ή όταν είστε εκτός δικτύου. Επιπλέον, τα προσωπικά στοιχεία συναλλαγής που θα αφορούν πληρωμές με ψηφιακό ευρώ εκτός σύνδεσης θα γίνονται γνωστά μόνο στον πληρωτή και στον δικαιούχο της πληρωμής, πράγμα που εξασφαλίζει επίπεδο προστασίας της ιδιωτικής ζωής παρόμοιο με αυτό που παρέχουν τα μετρητά.

Μάθετε περισσότερα για το πώς θα λειτουργεί το ψηφιακό ευρώ.

Ερώτηση 8: Ποιος θα μπορεί να χρησιμοποιεί το ψηφιακό ευρώ;

Όπως αναφέρεται στη νομοθετική πρόταση που υπέβαλε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το ψηφιακό ευρώ θα διατίθεται σε πρόσωπα, επιχειρήσεις και δημόσιους φορείς που διαμένουν ή είναι εγκατεστημένοι σε κράτος μέλος της ζώνης του ευρώ σε προσωρινή ή μόνιμη βάση.

Πρόσωπα που ταξιδεύουν στη ζώνη του ευρώ για προσωπικούς ή επαγγελματικούς λόγους, ή τα οποία διέμεναν ή ήταν εγκατεστημένα σε χώρα της ζώνης του ευρώ στο παρελθόν, μπορεί επίσης να έχουν πρόσβαση στο ψηφιακό ευρώ.

Επιπλέον, πρόσωπα, επιχειρήσεις και δημόσιοι φορείς που διαμένουν ή είναι εγκατεστημένοι εκτός της ζώνης του ευρώ μπορεί να έχουν πρόσβαση στο ψηφιακό ευρώ ανοίγοντας λογαριασμούς σε ψηφιακό ευρώ σε παρόχους υπηρεσιών πληρωμών που είναι εγκατεστημένοι ή δραστηριοποιούνται σε χώρα μέλος του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου ή σε τρίτη χώρα, με την επιφύλαξη προηγούμενης συμφωνίας μεταξύ της ΕΕ και τρίτων χωρών ή/και ρυθμίσεων που έχουν συναφθεί μεταξύ της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και των εθνικών κεντρικών τραπεζών σε κράτη μέλη εκτός της ζώνης του ευρώ και σε τρίτες χώρες.

Ερώτηση 9: Πόσο θα προστατεύει το ψηφιακό ευρώ την ιδιωτική ζωή;

Η προστασία της ιδιωτικής ζωής είναι ένα από τα σημαντικότερα χαρακτηριστικά του σχεδιασμού του ψηφιακού ευρώ.

Το ψηφιακό ευρώ έχει σχεδιαστεί έτσι ώστε να μπορεί να λειτουργεί εκτός σύνδεσης κατά τρόπο που να εξασφαλίζει στους χρήστες επίπεδο προστασίας της ιδιωτικής ζωής παρόμοιο με εκείνο που παρέχουν τα μετρητά, τόσο για την αποστολή χρημάτων σε άλλους ανθρώπους όσο και για την πληρωμή σε καταστήματα. Κατά την πληρωμή εκτός σύνδεσης, μόνο ο πληρωτής και ο δικαιούχος θα γνωρίζουν τα προσωπικά στοιχεία συναλλαγής για τις πληρωμές που πραγματοποιήθηκαν.

Όσον αφορά τις διαδικτυακές πληρωμές σε ψηφιακό ευρώ, θα εφαρμόζονται ρυθμίσεις για την προστασία της ιδιωτικής ζωής ούτως ώστε το ίδιο το Ευρωσύστημα –ο εκδότης και ο πάροχος υποδομής πληρωμών– να μην είναι σε θέση να συνδέει απευθείας τις συναλλαγές με συγκεκριμένα πρόσωπα.

Μάθετε περισσότερα σχετικά με το ψηφιακό ευρώ και την προστασία της ιδιωτικής ζωής.

Ερώτηση 10: Πώς θα διασφαλίσει η ΕΚΤ ότι το ψηφιακό ευρώ θα είναι ανοιχτό σε όλους;

Το ψηφιακό ευρώ θα αποτελεί δημόσιο αγαθό, όπως είναι σήμερα τα τραπεζογραμμάτια και τα κέρματα, αλλά σε ψηφιακή μορφή.

Δεν θα υπάρχει χρέωση για βασική χρήση, μέσω εφαρμογής για κινητές συσκευές ή φυσικής κάρτας, από όσους επιθυμούν να το χρησιμοποιούν. Το ψηφιακό ευρώ θα μπορεί επίσης να λειτουργεί εκτός σύνδεσης, σε περίπτωση που οι χρήστες έχουν περιορισμένη συνδεσιμότητα.

Το σχέδιο νομοθετικής πρότασης που υπέβαλε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ορίζει ότι τα πιστωτικά ιδρύματα που διανέμουν ψηφιακό ευρώ θα υποχρεούνται να παρέχουν δωρεάν βασικές υπηρεσίες πληρωμών σε ψηφιακό ευρώ όταν το ζητούν οι πελάτες τους.

Επιπλέον, προκειμένου να διασφαλίζεται ότι όλοι –συμπεριλαμβανομένων των ατόμων με αναπηρία, με λειτουργικούς περιορισμούς ή με περιορισμένες ψηφιακές δεξιότητες, καθώς και των ηλικιωμένων– θα μπορούν να πληρώνουν με ψηφιακό ευρώ, θα προσδιορίζονται δημόσιοι φορείς, όπως τα ταχυδρομεία, σε κάθε χώρα της ζώνης του ευρώ. Αυτοί οι φορείς θα παρέχουν στα άτομα που είναι ευάλωτα στον ψηφιακό χρηματοοικονομικό αποκλεισμό δωρεάν στήριξη και πρόσβαση σε υπηρεσίες σχετικά με το ψηφιακό ευρώ, όπως κατ’ ιδίαν στήριξη και ειδική συνδρομή κατά το άνοιγμα λογαριασμού σε ψηφιακό ευρώ και χρήση όλων των βασικών υπηρεσιών σε ψηφιακό ευρώ. Δωρεάν πρόσβαση στις βασικές υπηρεσίες του ψηφιακού ευρώ θα παρέχεται επίσης σε άτομα χωρίς τραπεζικό λογαριασμό.

Επιπλέον, θα δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στην ενσωμάτωση ευάλωτων ομάδων, όπως άτομα χωρίς σταθερή διεύθυνση, αιτούντες άσυλο ή δικαιούχοι διεθνούς προστασίας.

Το ψηφιακό ευρώ θα σχεδιαστεί κατά τρόπο ώστε να καλύπτει τις ανάγκες όλων, χωρίς να αφήνει κανέναν στο περιθώριο.

Ερώτηση 11: Πώς θα διασφαλίσει η ΕΚΤ ότι οι ψηφιακές πληρωμές σε ευρώ λειτουργούν με τον ίδιο τρόπο σε ολόκληρη τη ζώνη του ευρώ;

Οι εποπτευόμενοι ενδιάμεσοι φορείς (όπως οι τράπεζες της ζώνης του ευρώ) θα έχουν την ευθύνη για τη διανομή του ψηφιακού ευρώ. Για να διασφαλιστεί ότι το σύστημα του ψηφιακού ευρώ θα εφαρμόζεται με τον ίδιο τρόπο σε ολόκληρη τη ζώνη του ευρώ, το Ευρωσύστημα σχεδιάζει ένα εγχειρίδιο κανόνων για το ψηφιακό ευρώ, αποτελούμενο από ενιαίο σύνολο κανόνων, προτύπων και διαδικασιών για την τυποποίηση των πληρωμών σε ψηφιακό ευρώ, διασφαλίζοντας πανευρωπαϊκή εμβέλεια.

Ερώτηση 12: Θα αποτελεί το ψηφιακό ευρώ ένα εναλλακτικό νόμισμα εντός του Ευρωσυστήματος;

Όχι. Το ψηφιακό ευρώ θα αποτελεί έναν ακόμη τρόπο για τη διενέργεια πληρωμών με ευρώ, το ενιαίο μας νόμισμα, στην Ευρώπη. Θα είναι μετατρέψιμο σε τραπεζογραμμάτια σε βάση ένα προς ένα. Το ψηφιακό ευρώ θα είναι η απάντηση στην αυξανόμενη προτίμηση των πολιτών και των επιχειρήσεων για ψηφιακές πληρωμές.

Ερώτηση 13: Ποια θα είναι η σύνδεση μεταξύ άμεσων πληρωμών και ψηφιακού ευρώ;

Σήμερα, οι καταναλωτές σπάνια έχουν τη δυνατότητα να πραγματοποιούν άμεσες πληρωμές στα καταστήματα, γεγονός που σημαίνει επίσης ότι οι έμποροι δεν λαμβάνουν τα χρήματά τους αμέσως. Το ψηφιακό ευρώ θα αλλάξει αυτήν την κατάσταση, καθώς όλες οι πληρωμές σε ψηφιακό ευρώ θα είναι άμεσες.

Το ενιαίο σύνολο κανόνων, προτύπων και διαδικασιών που έχει καταρτιστεί και, εφόσον εγκριθεί, θα εφαρμοστεί για το ψηφιακό ευρώ συνεπάγεται ότι οι λύσεις άμεσων πληρωμών θα μπορέσουν να αναπτυχθούν περαιτέρω ώστε να είναι διαθέσιμες σε όλες τις χώρες της ζώνης του ευρώ. Έτσι θα μπορούσε να μειωθεί η εξάρτηση από τις ιδιωτικές μη ευρωπαϊκές εταιρείες που κυριαρχούν επί του παρόντος στον τομέα των πληρωμών.

Ερώτηση 14: Θα βασίζεται το ψηφιακό ευρώ σε τεχνολογία κατανεμημένου καθολικού (distributed ledger technology), όπως είναι η τεχνολογία blockchain;

Το Ευρωσύστημα δοκιμάζει διαφορετικές τεχνολογίες –τόσο σε κεντρική όσο και σε αποκεντρωμένη βάση– για την ανάπτυξη του ψηφιακού ευρώ, συμπεριλαμβανομένων των τεχνολογιών κατανεμημένου καθολικού. Ωστόσο, δεν έχει ληφθεί ακόμη κάποια απόφαση.

Ερώτηση 15: Σε τι φάση βρίσκεται σήμερα το έργο του ψηφιακού ευρώ;

Κατόπιν φάσης διερεύνησης που διήρκεσε δύο χρόνια, το Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΚΤ αποφάσισε να προχωρήσει σε προπαρασκευαστική φάση, η οποία ξεκίνησε την 1η Νοεμβρίου 2023.

Επίκεντρο της προπαρασκευαστικής φάσης είναι η περαιτέρω ανάπτυξη και δοκιμή του ψηφιακού ευρώ, σύμφωνα με τις επιλογές σχεδιασμού και τις τεχνικές απαιτήσεις που καθορίστηκαν κατά τη φάση διερεύνησης.

Σε αυτό το πλαίσιο, το Ευρωσύστημα διενεργεί εκτενείς αναλύσεις, ελέγχους, δοκιμές και διαβουλεύσεις με τα ενδιαφερόμενα μέρη, προκειμένου να διασφαλίσει ότι το ψηφιακό ευρώ πληροί τα υψηλότερα πρότυπα ποιότητας, ασφάλειας και χρηστικότητας.

Η τρέχουσα φάση θα διαρκέσει δύο έτη και θα ολοκληρωθεί στο τέλος του 2025, οπότε το Διοικητικό Συμβούλιο θα αποφασίσει κατά πόσον θα προχωρήσει στην επόμενη φάση προπαρασκευαστικών εργασιών και, αν ναι, θα καθορίσει το πεδίο εφαρμογής της και τη διάρκειά της.

Το Διοικητικό Συμβούλιο θα λάβει απόφαση για το ενδεχόμενο έκδοσης ψηφιακού ευρώ όταν θα έχει εκδοθεί η σχετική νομοθεσία.

Ερώτηση 16: Ποιος συμμετέχει στο έργο του ψηφιακού ευρώ;

Το Ευρωσύστημα –η ΕΚΤ και οι εθνικές κεντρικές τράπεζες της ζώνης του ευρώ– πρέπει να διασφαλίζει ότι το ψηφιακό ευρώ καλύπτει τις ανάγκες των χρηστών. Γι’ αυτό, το Ευρωσύστημα έρχεται τακτικά σε επαφή με τους φορείς χάραξης πολιτικής, τα νομοθετικά όργανα, τους συμμετέχοντες στην αγορά, τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών και τους πολίτες που θα χρησιμοποιούν τελικά το ψηφιακό ευρώ.

Αυτές οι επαφές πραγματοποιούνται σε διαφορετικά πλαίσια, όπως το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Πληρωμών Λιανικής σε Ευρώ, ένα φόρουμ υπό την προεδρία της ΕΚΤ στο οποίο συγκεντρώνονται ενδιαφερόμενοι φορείς της αγοράς πληρωμών, και η Ομάδα Κατάρτισης Εγχειριδίου Κανόνων, στην οποία συμμετέχουν εκπρόσωποι των κεντρικών τραπεζών του Ευρωσυστήματος και της ευρωπαϊκής αγοράς πληρωμών λιανικής (βλ. την ερώτηση 20).

Η ΕΚΤ διατηρεί επίσης τακτική επαφή με:

• ιδιωτικές εταιρείες, οι οποίες κάνουν παρατηρήσεις σχετικά με τις τεχνικές πτυχές του ψηφιακού ευρώ, με βάση τις γνώσεις και την εμπειρία τους στην αγορά,
• ευρωπαϊκές οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών μέσω σεμιναρίων, προκειμένου να ακούσει τις απόψεις τους και να προαγάγει τον ανοιχτό διάλογο,
• πιθανούς τελικούς χρήστες μέσω ερευνών, συνεντεύξεων και ομάδων στοχευμένης έρευνας, προκειμένου να κατανοήσει τις ανάγκες και τις προτιμήσεις τους.

Η ΕΚΤ συμμετέχει τακτικά στις συνεδριάσεις του Eurogroup με τους υπουργούς οικονομικών των χωρών της ζώνης του ευρώ και παρουσιάζει στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο τις τελευταίες εξελίξεις όσον αφορά το έργο του ψηφιακού ευρώ.

Στο παρελθόν συγκεντρώθηκαν επίσης σχόλια μέσω της Συμβουλευτικής Ομάδας για την Αγορά, της οποίας οι εμπειρογνώμονες υπέβαλλαν τις παρατηρήσεις τους σχετικά με τον σχεδιασμό και τη διανομή του ψηφιακού ευρώ κατά τη φάση διερεύνησης.

Διαβάστε περισσότερα σχετικά με τη διακυβέρνηση του έργου και τη συμμετοχή ενδιαφερόμενων μερών.

Ερώτηση 17: Ποια είναι η συμμετοχή των Ευρωπαίων νομοθετών στη διαδικασία;

Στις 28 Ιουνίου 2023, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υπέβαλε σχέδιο νομοθετικής πρότασης για την πιθανή έκδοση ψηφιακού ευρώ. Σκοπός της νομοθεσίας είναι να διασφαλίσει ότι τυχόν μελλοντικό ψηφιακό ευρώ θα δίνει στους πολίτες και τις επιχειρήσεις μια πρόσθετη επιλογή να πληρώνουν ψηφιακά χρησιμοποιώντας μια ευρέως αποδεκτή, φθηνή, ασφαλή και ανθεκτική μορφή δημόσιου χρήματος οπουδήποτε στη ζώνη του ευρώ.

Οι δύο διαδικασίες –νομοθεσία και σχεδιασμός του ψηφιακού ευρώ– θα εξελιχθούν παράλληλα, ώστε το Ευρωσύστημα να είναι σε θέση να εκδώσει άμεσα ψηφιακό ευρώ, εάν και όποτε κριθεί αναγκαία η απόφαση μόλις εγκριθεί το νομοθετικό πλαίσιο για το ψηφιακό ευρώ.

Το Ευρωσύστημα θα εξετάσει το ενδεχόμενο απαραίτητων προσαρμογών στον σχεδιασμό του ψηφιακού ευρώ που μπορεί να προκύψουν από τις νομοθετικές διαβουλεύσεις. Η ΕΚΤ είναι επίσης έτοιμη να παράσχει υποστήριξη και τεχνικές πληροφορίες στη διάρκεια της νομοθετικής διαδικασίας, όπως απαιτείται.

Το Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΚΤ θα αποφασίσει αν θα εκδώσει το ψηφιακό ευρώ μόνο μετά την έκδοση της νομοθετικής πράξης.

Ερώτηση 18: Πώς καταρτίζεται το εγχειρίδιο κανόνων για το ψηφιακό ευρώ;

Το Ευρωσύστημα έχει συγκροτήσει μια Ομάδα Κατάρτισης Εγχειριδίου Κανόνων, με σκοπό την κατάρτιση ενός εγχειριδίου κανόνων για το ψηφιακό ευρώ, με τη συμβολή διαφόρων ενδιαφερόμενων μερών.

Οι εργασίες της ομάδας, η οποία αποτελείται από εκπροσώπους των κεντρικών τραπεζών του Ευρωσυστήματος και της ευρωπαϊκής αγοράς πληρωμών λιανικής, συμπεριλαμβανομένων των καταναλωτών, των εμπόρων λιανικής και των ενδιάμεσων ενώσεων, στηρίζονται στις επιλογές που αφορούν τον σχεδιασμό του ψηφιακού ευρώ που έχουν ήδη εγκριθεί από το Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΚΤ.

Στο πλαίσιο της εν λόγω ομάδας έχουν δημιουργηθεί ειδικοί άξονες εργασίας για τα τμήματα του εγχειριδίου κανόνων που απαιτούν συγκεκριμένες γνώσεις και εμπειρία.

Μάθετε περισσότερα σχετικά με το εγχειρίδιο κανόνων για το ψηφιακό ευρώ.

Ερώτηση 19: Θα είναι το ψηφιακό ευρώ προγραμματιζόμενο χρήμα;

Το ψηφιακό ευρώ δεν θα αποτελέσει ποτέ προγραμματιζόμενο χρήμα.

Το προγραμματιζόμενο χρήμα είναι μια ψηφιακή μορφή χρήματος που χρησιμοποιείται για προκαθορισμένο σκοπό, όπως ένα κουπόνι, με περιορισμούς ως προς τον τόπο και τον χρόνο χρήσης του ή ως προς τους χρήστες του.

Όπως προβλέπεται επίσης στη νομοθετική πρόταση για το ψηφιακό ευρώ που υπέβαλε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το ψηφιακό ευρώ δεν θα αποτελεί προγραμματιζόμενο χρήμα, αλλά θα μπορούσε να διευκολύνει τις αυτοματοποιημένες πληρωμές εφόσον οι χρήστες επιθυμούν να αξιοποιήσουν αυτήν τη λειτουργία. Για παράδειγμα, ένας χρήστης θα μπορούσε να αποφασίσει να δημιουργήσει μια αυτόματη μηνιαία πληρωμή για να μεταφέρει άμεσα ψηφιακά ευρώ σε μέλη της οικογένειας ή φίλους.

Ερώτηση 20: Θα πρέπει οι πολίτες να πληρώνουν για να χρησιμοποιούν το ψηφιακό ευρώ;

Το ψηφιακό ευρώ θα αποτελεί δημόσιο αγαθό. Αυτό συνεπάγεται δωρεάν βασική χρήση του από μεμονωμένους χρήστες.

Οι τράπεζες ή οι πάροχοι πληρωμών θα μπορούν να προσφέρουν στους πελάτες τους πρόσθετες, αμειβόμενες υπηρεσίες ψηφιακού ευρώ. Αυτές οι πρόσθετες υπηρεσίες θα καθιστούν το ψηφιακό ευρώ ακόμη πιο ελκυστικό για τους χρήστες, προσφέροντας χαρακτηριστικά όπως η δυνατότητα να μοιράζεται ένας λογαριασμός μεταξύ φίλων ή η δυνατότητα επαναλαμβανόμενων πληρωμών.

Ερώτηση 21: Θα αποζημιώνονται οι ενδιάμεσοι φορείς για τη διανομή του ψηφιακού ευρώ;

Δεδομένου ότι δεν έχει ψηφιστεί ακόμη τελική νομοθετική πρόταση, το Ευρωσύστημα προτείνει ένα μοντέλο αποζημίωσης που θα μπορούσε να δημιουργήσει εύλογα οικονομικά κίνητρα για τους παρόχους υπηρεσιών πληρωμών, όπως οι τράπεζες, προκειμένου να αντιμετωπιστεί το λειτουργικό κόστος διανομής του ψηφιακού ευρώ.

Όπως συμβαίνει σήμερα με άλλα συστήματα πληρωμών, οι πάροχοι υπηρεσιών πληρωμών που θα διανέμουν το ψηφιακό ευρώ θα μπορούν να χρεώνουν τους εμπόρους για αυτές τις υπηρεσίες. Για τον καθορισμό των τιμών για τους εμπόρους και τους παρόχους υπηρεσιών πληρωμών θα ισχύει ανώτατο όριο, όπως προτείνεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στη νομοθετική πρόταση για το ψηφιακό ευρώ.

Όπως και με την παραγωγή και την έκδοση τραπεζογραμματίων, το Ευρωσύστημα θα αναλάβει το κόστος δημιουργίας συστήματος και υποδομής για το ψηφιακό ευρώ. Επιπλέον, το Ευρωσύστημα θα επιδιώξει να ελαχιστοποιήσει το πρόσθετο επενδυτικό κόστος για τους ενδιάμεσους φορείς με την όσο το δυνατόν πιο εκτεταμένη επαναχρησιμοποίηση των υφιστάμενων υποδομών.

Ερώτηση 22: Θα μπορούσε το ψηφιακό ευρώ να αποτελέσει απειλή για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα με την κατάργηση της διαμεσολάβησης των τραπεζών;

Το χρηματοπιστωτικό μας σύστημα –στο κέντρο του οποίου βρίσκεται το τραπεζικό σύστημα– λειτουργεί ομαλά και το Ευρωσύστημα επιθυμεί να διατηρήσει τον βασικό ρόλο που διαδραματίζουν οι τράπεζες στη διασφάλιση της αποτελεσματικής παροχής πιστώσεων προς την πραγματική οικονομία.

Η ΕΚΤ έχει στη διάθεσή της τις ακόλουθες επιλογές σχεδιασμού για να ελαχιστοποιήσει δυνητικούς κινδύνους που μπορεί να ενέχει το ψηφιακό ευρώ για το χρηματοπιστωτικό σύστημα.

• Οι χρήστες θα μπορούν να διακρατούν στον λογαριασμό τους περιορισμένη ποσότητα ψηφιακού ευρώ. Αυτό θα διασφαλίζει ότι το ψηφιακό ευρώ θα αποτελεί ένα ασφαλές μέσο αποθήκευσης αξίας, παρόμοιο με τα μετρητά, διαφυλάσσοντας έτσι τη σταθερότητα του χρηματοπιστωτικού μας συστήματος και αποτρέποντας τις εκροές τραπεζικών καταθέσεων, ακόμη και σε περιόδους κρίσης.
• Η σύνδεση του ψηφιακού τους πορτοφολιού σε ευρώ με τραπεζικό λογαριασμό θα επιτρέπει στους χρήστες να πραγματοποιούν πληρωμές πέραν του ορίου διακράτησης και να καλύπτουν αμέσως τυχόν έλλειμμα, χωρίς να χρειάζεται να τροφοδοτούν εκ των προτέρων το πορτοφόλι τους σε ψηφιακό ευρώ (υπό την προϋπόθεση ότι υπάρχουν επαρκή κεφάλαια στον συνδεδεμένο λογαριασμό).

Όπως στην περίπτωση των μετρητών, δεν θα καταβάλλεται τόκος στις διακρατήσεις σε ψηφιακό ευρώ.

Ερώτηση 23: Θα μπορούσε η εισαγωγή του ψηφιακού ευρώ να καταστήσει τις πληρωμές στην Ευρώπη πιο ευάλωτες σε κυβερνοεπιθέσεις;

Όπως και με άλλες ψηφιακές υποδομές, το ψηφιακό ευρώ θα μπορούσε να αποτελέσει στόχο κυβερνοεπιθέσεων. Για τον μετριασμό αυτού του κινδύνου, ο σχεδιασμός του ψηφιακού ευρώ θα βασίζεται σε πρωτοποριακές τεχνολογίες οι οποίες θα δημιουργούν περιβάλλον ανθεκτικό σε κυβερνοεπιθέσεις και ικανό να αντεπεξέλθει στις προκλήσεις του μέλλοντος.

Ερώτηση 24: Σε τι θα διαφέρει το ψηφιακό ευρώ από τα σταθερά κρυπτονομίσματα (stablecoins) και τα κρυπτοστοιχεία ενεργητικού;

Το ψηφιακό ευρώ θα είναι χρήμα κεντρικής τράπεζας. Αυτό σημαίνει ότι θα καλύπτεται από την κεντρική τράπεζα και θα είναι σχεδιασμένο για να ικανοποιεί τις ανάγκες των χρηστών. Ως εκ τούτου, δεν θα παρουσιάζει κανέναν κίνδυνο και, επιπλέον, θα προστατεύει την ιδιωτική ζωή και τα προσωπικά δεδομένα. Οι κεντρικές τράπεζες έχουν την εντολή να διατηρούν την αξία του χρήματος, ανεξάρτητα από το αν αυτό διατίθεται σε φυσική ή ψηφιακή μορφή.

Η σταθερότητα και η αξιοπιστία των σταθερών κρυπτονομισμάτων εξαρτώνται σε τελική ανάλυση από την οντότητα που τα εκδίδει και από την αξιοπιστία και την ικανότητα εκπλήρωσης της δέσμευσής της να διατηρεί την αξία του χρήματος διαχρονικά. Οι εκδότες από τον ιδιωτικό τομέα ενδέχεται επίσης να χρησιμοποιούν προσωπικά δεδομένα για εμπορικούς σκοπούς.

Δεν υπάρχει δυνατότητα προσδιορισμού της οντότητας που είναι υπεύθυνη για τα κρυπτοστοιχεία, πράγμα που σημαίνει ότι τυχόν απαιτήσεις δεν μπορούν να εκτελεστούν.

Ερώτηση 25. Πόσο θα κοστίσει στο Ευρωσύστημα το έργο του ψηφιακού ευρώ;

Η επένδυση στο ψηφιακό ευρώ είναι καίριας σημασίας προκειμένου να διασφαλιστεί ότι το νόμισμά μας και ο τομέας πληρωμών μας εξακολουθούν να πληρούν τις προϋποθέσεις για την εκπλήρωση των στόχων μας στην ψηφιακή εποχή.

Το κόστος του ψηφιακού ευρώ θα εξαρτηθεί από τον τελικό του σχεδιασμό και τα επιμέρους στοιχεία και τις σχετικές υπηρεσίες που θα πρέπει να αναπτυχθούν. Ορισμένα από αυτά τα στοιχεία, όπως ο διακανονισμός πληρωμών, θα αναπτυχθούν εσωτερικά εντός του Ευρωσυστήματος. Για άλλες λειτουργίες, όπως οι υπηρεσίες εκτός σύνδεσης, δημοσιεύσαμε νωρίτερα εντός του έτους πρόσκληση υποβολής αιτήσεων για τη σύναψη συμφωνιών-πλαισίων με εξωτερικούς παρόχους.

Το Ευρωσύστημα θα επωμιστεί το κόστος δημιουργίας του συστήματος και των υποδομών για το ψηφιακό ευρώ, όπως συμβαίνει και για τα τραπεζογραμμάτια ευρώ. Και όπως για τα τραπεζογραμμάτια, αναμένεται ότι το κόστος αυτό θα υπεραντισταθμιστεί από το παραγόμενο νομισματικό εισόδημα^[1], αν και αυτό θα εξαρτηθεί τελικά από το πραγματικό ποσό του ψηφιακού ευρώ που διακρατούν οι χρήστες. Η ΕΚΤ έχει δεσμευτεί να διατηρεί το κόστος σε χαμηλό επίπεδο χρησιμοποιώντας όσο το δυνατόν περισσότερο τις υφιστάμενες υποδομές, ενώ παράλληλα θα παρέχει το ψηφιακό ευρώ που αποδίδει αξία στους καταναλωτές και τους εμπόρους.

Ακολουθώντας τη φύση του ως δημόσιο αγαθό, το ψηφιακό ευρώ θα είναι ελεύθερο για βασική χρήση για τους καταναλωτές και οικονομικά αποδοτικό για τους Ευρωπαίους εμπόρους. Το Ευρωσύστημα δεν θα επιβάλλει χρεώσεις ούτε θα επωφελείται από προμήθειες για συναλλαγές σε ψηφιακό ευρώ.