PREASÓCÁID

Christine Lagarde, Uachtarán an Bhainc Ceannais Eorpaigh
Luis de Guindos, Leas-Uachtarán an Bhainc Ceannais Eorpaigh

Liúibleána, 17 Deireadh Fómhair 2024

Dia daoibh tráthnóna. Cuirim féin agus an Leas-Uachtarán fáilte romhaibh chuig an bpreasócáid. Ba mhaith liom buíochas a ghabháil leis an nGobharnóir Vasle as an bhfáilte fhial agus mo bhuíochas a chur in iúl dá fhoireann a bhfuil scoth na hoibre déanta acu chun cruinniú na Comhairle Rialaithe inniu a eagrú.

Chinn an Chomhairle Rialaithe inniu na trí eochair-ráta úis atá ag an mBanc Ceannais Eorpach a ísliú 25 bhonnphointe. Go háirithe, tá an cinneadh an ráta úis ar an tsaoráid taisce a ísliú – an ráta trína stiúraimid seasamh an bheartais airgeadaíochta – bunaithe ar ár measúnú nuashonraithe ar an ionchas boilscithe, ar dhinimic an bhoilscithe fholuitigh agus ar neart tharchur an bheartais airgeadaíochta. Léiríonn an fhaisnéis atá ag teacht chugainn maidir leis an mboilsciú go bhfuil an próiseas frithbhoilscitheach ar an mbóthar ceart. Tá tionchar ag ísliú nach raibh súil leis ar an taobh thíos le déanaí ar an ionchas boilscithe freisin i dtáscairí gníomhaíochta eacnamaíche. Idir an dá linn, tá coinníollacha cistiúcháin fós sriantach.

Táthar ag súil go dtiocfaidh méadú ar an mboilsciú sna míonna amach romhainn, sula laghdóidh sé anuas go dtí an sprioc i rith na bliana seo chugainn. Tá boilsciú intíre fós ard toisc go bhfuil pá fós ag ardú ar luas ardaithe. Ag an am céanna, leanfaidh brúnna costais saothair de bheith ag maolú de réir a chéile, agus maolóidh brabúis a dtionchar ar bhoilsciú go páirteach.

Tá rún daingean againn a chinntiú go bhfillfidh an boilsciú ar ár sprioc mheántéarmach dó faoin gcéad gan mhoill. Coinneoimid na rátaí beartais sriantach a dhóthain a fhad is gá chun an aidhm sin a bhaint amach. Leanfaimid de chur chuige a bheidh ag brath ar shonraí agus ar chur chuige cruinniú ar chruinniú a leanúint chun leibhéal agus fad cuí an tsriain a chinneadh. Go háirithe, beidh ár gcinntí faoi rátaí úis bunaithe ar ár measúnú ar an ionchas boilscithe i bhfianaise na sonraí nua eacnamaíochta agus airgeadais, na ndinimicí maidir le boilsciú bunúsach agus neart an tarchuir beartais airgeadaíochta. Nílimid ag déanamh aon ghealltanas fós maidir le treo ar leith rátaí.

Tá na cinntí uile a rinneadh inniu leagtha amach i bpreasráiteas atá ar fáil ar ár suíomh gréasáin.

Tabharfaidh mé cuntas níos mionsonraithe anois ar ár mbarúil faoin bhforás a thiocfaidh ar an ngeilleagar agus ar an mboilsciú, agus ansin míneoimid ár measúnú ar dhálaí airgeadais agus airgeadaíochta.

Gníomhaíocht eacnamaíoch

Tugann an fhaisnéis atá ag teacht chugainn le fios go raibh an ghníomhaíocht eacnamaíoch beagán níos laige ná mar a bhíothas ag súil leis. Cé go raibh an táirgeadh tionsclaíoch an-luaineach le linn mhíonna an tsamhraidh, léirítear i suirbhéanna gur lean an earnáil monaraíochta de bheith ag crapadh. Maidir le seirbhísí, léirítear i suirbhéanna go raibh méadú ann i mí Lúnasa, ar dócha go dtacaíonn séasúr láidir turasóireachta samhraidh leis, ach léiríonn na sonraí is déanaí fás níos moille. Níl gnólachtaí ag cur lena gcuid infheistíochta ach go mall, agus tá infheistíocht i dtithíocht ag titim i gcónaí. Tá laghdú tagtha ar easpórtálacha, go háirithe i gcás earraí.

Cé gur tháinig méadú ar ioncaim sa dara ráithe, chaith teaghlaigh níos lú, rud nach rabhthas ag súil leis. 15.7 faoin gcéad an ráta coigiltis a bhí ann sa dara ráithe, i bhfad os cionn an mheáin 12.9 faoin gcéad a bhí ann roimh an bpaindéim. Ag an am céanna, léiríonn fianaise ó shuirbhé a rinneadh le déanaí go bhfuil téarnamh ag teacht de réir a chéile ar chaiteachas teaghlaigh.

Tá an margadh saothair athléimneach i gcónaí. D’fhan an ráta dífhostaíochta ag 6.4 faoin gcéad, an ráta is ísle a bhí riamh ann, i mí Lúnasa. Léirítear sna suirbhéanna, áfach, go bhfuil moill á cur ar fhás na fostaíochta agus go bhfuil maolú breise á dhéanamh ar an éileamh ar shaothar.

Táimid ag súil go neartóidh an geilleagar le himeacht ama, de réir mar a cheadaíonn fíorioncaim atá ag dul i méid do theaghlaigh níos mó a chaitheamh. Ba cheart go dtacódh éifeachtaí an bheartais shriantaigh airgeadaíochta atá ag dul i léig de réir a chéile le caitheamh agus le hinfheistíocht. Ba cheart go gcuirfeadh easpórtálacha leis an téarnamh de réir mar a bheidh an t-éileamh domhanda ag méadú.

Ba cheart beartais fhioscacha agus struchtúracha a dhíriú ar an ngeilleagar a dhéanamh níos táirgiúla, níos iomaíche agus níos athléimní. Chabhródh sé sin le fás féideartha a ardú agus brúnna praghsanna a laghdú sa mheántéarma. Chuige sin, tá sé ríthábhachtach obair leantach a dhéanamh go pras, le beartais struchtúracha nithiúla uaillmhianacha, ar thograí Mario Draghi chun iomaíochas na hEorpa a fheabhsú agus ar thograí Enrico Letta chun an Margadh Aonair a chumhachtú. Trí chreat rialachais eacnamaíoch athbhreithnithe an Aontais Eorpaigh a chur chun feidhme go hiomlán, go trédhearcach agus gan mhoill, cuideofar le rialtais easnaimh bhuiséid agus cóimheasa fiachais a laghdú ar bhonn leanúnach. Ba cheart do rialtais tús maith a dhéanamh anois ina threo sin ina bpleananna meántéarmacha do bheartais fhioscacha agus struchtúracha.

Boilsciú

Thit an boilsciú bliantúil tuilleadh go 1.7 faoin gcéad i mí Mheán Fómhair, an leibhéal is ísle ó mhí Aibreáin 2021. Tháinig laghdú géar ar phraghsanna fuinnimh, ag ráta bliantúil -6.1 faoin gcéad. Tháinig ardú beag ar bhoilsciú praghsanna bia, go dtí 2.4 faoin gcéad. D’fhan boilsciú earraí faoi smacht, ag 0.4 faoin gcéad, agus tháinig laghdú ar bhoilsciú seirbhísí go dtí 3.9 faoin gcéad.

Tháinig laghdú ar fhormhór na mbeart maidir le boilsciú bunúsach nó níor tháinig aon athrú orthu. Tá boilsciú intíre fós ard, toisc go bhfuil brúnna pá sa limistéar euro fós láidir. Leanfaidh fás pá idirbheartaithe de bheith ard agus luaineach an chuid eile den bhliain, i bhfianaise an róil shuntasaigh atá ag íocaíochtaí aonuaire agus i bhfianaise chineál céimnithe na gcoigeartuithe pá.

Meastar go dtiocfaidh méadú ar an mboilsciú sna míonna amach romhainn, go páirteach toisc go dtitfidh an titim ghéar a bhí ann roimhe seo ar phraghsanna fuinnimh a thuilleadh sna rátaí bliantúla. Ba cheart go laghdódh an boilsciú go dtí an sprioc le linn na bliana seo chugainn. Ba cheart tacú leis an bpróiseas frithbhoilscithe trí bhrúnna costais saothair a lagú agus tríd an mbeartas airgeadaíochta a bhí ann roimhe seo a ghéarú de réir a chéile agus a thoradh sin a chur ar aghaidh chuig tomhaltóirí de réir a chéile. Is ag thart ar 2 faoin gcéad atá formhór na dtomhas ar ionchas maidir le boilsciú níos fadtéarmaí.

Measúnú riosca

Tá baoil don fhás eacnamaíoch fós tiontaithe i dtreo an taoibh thíos. D’fhéadfadh muinín níos ísle cosc a chur ar thomhaltas agus ar infheistíocht téarnamh chomh tapa agus a bhíothas ag súil leis. D’fhéadfadh foinsí riosca geopholaitiúil cur leis sin, amhail cogadh gan údar na Rúise i gcoinne na hÚcráine agus an choinbhleacht thragóideach sa Mheánoirthear, rud a d’fhéadfadh cur isteach freisin ar sholáthairtí fuinnimh agus ar thrádáil dhomhanda. Chuirfeadh éileamh níos ísle ar onnmhairí an limistéir euro, mar shampla, mar gheall ar gheilleagar domhanda níos laige nó géarú ar theannas trádála idir geilleagair mhóra, isteach tuilleadh ar fhás an limistéir euro. D’fhéadfadh fás a bheith níos ísle freisin má bhíonn éifeachtaí laga an ghéaraithe ar an mbeartas airgeadaíochta níos láidre ná mar a bhíothas ag súil leis. D’fhéadfadh fás a bheith níos airde má fhásann geilleagar an domhain níos láidre ná mar a bhíothas ag súil leis nó má thagann téarnamh níos tapúla ar thomhaltas agus ar infheistíocht mar thoradh ar dhálaí maoiniúcháin níos éasca agus ar bhoilsciú atá ag laghdú.

D'fhéadfadh boilsciú a bheith níos airde ná mar a bhíothas ag súil leis má thagann méadú níos mó ná mar a bhíothas ag súil leis ar phá nó ar bhrabúis. Eascraíonn rioscaí ar an taobh thuas don bhoilsciú freisin as an teannas geopholaitiúil méadaithe, rud a d’fhéadfadh praghsanna fuinnimh agus costais lasta a bhrú níos airde sa ghearrthéarma agus cur isteach ar an trádáil dhomhanda. Thairis sin, d’fhéadfadh teagmhais adhaimsire, agus an ghéarchéim aeráide atá ag teacht chun cinn ar bhonn níos leithne, praghsanna bia a ardú. Os a choinne sin, d’fhéadfadh an boilsciú a bheith ina ábhar iontais ar an taobh thíos má chuireann muinín íseal agus imní faoi imeachtaí geopholaitiúla cosc ar thomhaltas agus ar infheistíocht téarnamh chomh tapa agus a bhíothas ag súil leis, má dhéanann an beartas airgeadaíochta éileamh a mhaolú níos mó ná mar a bhíothas ag súil leis, nó má théann an timpeallacht eacnamaíoch sa chuid eile den domhan in olcas gan choinne.

Coinníollacha airgeadais agus airgeadaíochta

Tá laghdú tagtha ar rátaí úis margaidh níos gearrthéarmaí ó bhí cruinniú againn i mí Mheán Fómhair, mar gheall, den chuid is mó, ar nuacht níos laige maidir le geilleagar an limistéir euro agus ar an laghdú breise ar bhoilsciú. Cé go bhfuil coinníollacha maoinithe fós sriantach, laghdaigh na meánrátaí úis ar iasachtaí nua do ghnólachtaí agus ar mhorgáistí nua beagán i mí Lúnasa, go 5.0 faoin gcéad agus 3.7 faoin gcéad faoi seach.

Níor athraíodh caighdeáin chreidmheasa d'iasachtaí gnó sa tríú ráithe, mar a tuairiscíodh inár suirbhé maidir le hiasachtú bainc is déanaí, tar éis níos mó ná dhá bhliain de ghéarú forásach. Thairis sin, tháinig méadú ar an éileamh ar iasachtaí ó ghnólachtaí den chéad uair le dhá bhliain. Tá iasachtaí foriomlána do ghnólachtaí fós faoi smacht, ag fás ag ráta bliantúil 0.8 faoin gcéad i mí Lúnasa.

Maolaíodh caighdeáin chreidmheasa do mhorgáistí don tríú ráithe as a chéile, go háirithe mar gheall ar iomaíocht níos mó i measc na mbanc. Mar thoradh ar rátaí úis níos ísle agus ionchais níos fearr sa mhargadh tithíochta, tháinig méadú mór ar an éileamh ar mhorgáistí. Ag teacht leis seo, d'ardaigh iasachtaí morgáiste beagán, ag fás ag ráta bliantúil 0.6 faoin gcéad.

Conclúid

Chinn an Chomhairle Rialaithe inniu na trí eochair-ráta úis atá ag an mBanc Ceannais Eorpach a ísliú 25 bhonnphointe. Go háirithe, tá an cinneadh an ráta úis ar an tsaoráid taisce a ísliú – an ráta trína stiúraimid seasamh an bheartais airgeadaíochta – bunaithe ar ár measúnú nuashonraithe ar an ionchas boilscithe, ar dhinimic an bhoilscithe fholuitigh agus ar neart tharchur an bheartais airgeadaíochta. Tá rún daingean againn a chinntiú go bhfillfidh an boilsciú ar ár sprioc mheántéarmach dó faoin gcéad gan mhoill. Coinneoimid na rátaí beartais sriantach a dhóthain a fhad is gá chun an aidhm sin a bhaint amach. Leanfaimid de chur chuige a bheidh ag brath ar shonraí agus ar chur chuige cruinniú ar chruinniú a leanúint chun leibhéal agus fad cuí an tsriain a chinneadh. Go háirithe, beidh ár gcinntí faoi rátaí úis bunaithe ar ár measúnú ar an ionchas boilscithe i bhfianaise na sonraí nua eacnamaíochta agus airgeadais, na ndinimicí maidir le boilsciú bunúsach agus neart an tarchuir beartais airgeadaíochta. Nílimid ag déanamh aon ghealltanas fós maidir le treo ar leith rátaí.

I gcás ar bith, táimid réidh lenár n-ionstraimí uile a choigeartú laistigh dár sainordú chun a chinntiú go bhfillfidh boilsciú go dtí ár sprioc mheántéarmach agus an tarchur réidh beartais airgeadaíochta a choinneáil.

Táimid réidh anois le glacadh le bhur gcuid ceisteanna.

Tá an fhoclaíocht bheacht a chomhaontaigh an Chomhairle Rialaithe le fáil sa leagan Béarla den téacs seo.