Ceisteanna coitianta faoi euro digiteach

Nuashonraithe an 2 Nollaig 2024

Cuspóir agus tairbhí an euro dhigitigh

• Cén fáth a mbeadh an euro digiteach de dhíth ar an Eoraip?
• Conas a d’fhéadfadh an euro digiteach cur le neamhspleáchas straitéiseach na hEorpa?
• Cén fáth a mbeadh daoine ag iarraidh an euro digiteach a úsáid?
• An dtiocfadh an euro digiteach in ionad airgead tirim?
• Cén luach a chuirfeadh an euro digiteach ar fáil do cheannaithe?
• Cén luach a chuirfeadh an euro digiteach ar fáil d’idirghabhálaithe?

Cur chun feidhme agus feidhmiúlacht

• Conas a d’oibreodh an euro digiteach?
• Cé a bheadh in ann an euro digiteach a úsáid?
• Cé chomh príobháideach is a bheadh an euro digiteach?
• Conas a chinnteodh an Banc Ceannais Eorpach go mbeadh an euro digiteach ionchuimsitheach?
• Conas a chinnteodh an Banc Ceannais Eorpach go n-oibreodh íocaíochtaí sa euro digiteach ar an mbealach céanna ar fud an limistéir euro?
• An airgeadra malartach a bheadh san euro digiteach laistigh den Eurochóras?
• Cén nasc a bheadh idir íocaíochtaí láithreacha agus an euro digiteach?
• An mbeadh an euro digiteach bunaithe ar theicneolaíocht mórleabhar dáilte amhail blocshlabhra?

Dul chun cinn agus páirtithe leasmhara

• Cén staid ag a bhfuil tionscadal an euro dhigitigh faoi láthair?
• Cé atá páirteach i dtionscadal an euro dhigitigh?
• Conas a bhíonn reachtóirí Eorpacha rannpháirteach sa phróiseas?
• Cén chaoi a bhfuil leabhar rialacha an euro dhigitigh á fhorbairt?

Tionchar agus breithnithe

• An mbeadh an euro digiteach ina airgead inríomhchláraithe?
• An mbeadh ar dhaoine íoc as an euro digiteach a úsáid?
• An ndéanfaí idirghabhálaithe a chúiteamh as an euro digiteach a dháileadh?
• An mbeadh an euro digiteach ina bhagairt do chobhsaíocht airgeadais trí dhí-idirmheánú a dhéanamh ar bhainc?
• An ndéanfadh tabhairt isteach an euro dhigitigh íocaíochtaí san Eoraip níos leochailí i dtaobh cibirionsaithe?
• Cén chaoi a mbeadh an euro digiteach éagsúil le cripteamhona cobhsaí agus le criptea-shócmhainní?
• Cé mhéad a chosnódh tionscadal an euro dhigitigh ar an Eurochóras?

C1. Cén fáth a mbeadh an euro digiteach de dhíth ar an Eoraip?

Tá an digitiú ag cur athrú ar an mbealach a íocaimid. Tá laghdú ag teacht ar úsáid airgid thirim chun íocaíochtaí a dhéanamh agus tá dlús á chur leis an aistriú i dtreo siopadóireacht ar líne agus íocaíochtaí digiteacha. Bheadh an euro digiteach ina fhoirm leictreonach airgid thirim don saol digitithe. Thabharfadh sé rogha do thomhaltóirí airgead bainc ceannais a úsáid i bhformáid dhigiteach, rud a chuirfeadh le nótaí bainc agus boinn airgid mar mhodhanna íocaíochta.

Dhéanfadh an euro digiteach an saol níos éasca do dhaoine trí rud éigin nach ann dó faoi láthair a sholáthar: modh íocaíochta digiteach a nglactar go huilíoch leis ar fud an limistéir euro, le haghaidh íocaíochtaí i siopaí, ar líne nó ó dhuine go duine. Amhail airgead tirim, bheadh an euro digiteach saor ó riosca, inrochtana go forleathan, soláimhsithe don úsáideoir agus saor in aisce d’úsáid bhunúsach.

Thairis sin, neartódh an euro digiteach neamhspleáchas straitéiseach agus ceannasacht airgeadaíochta an limistéir euro trí bhorradh a chur faoi éifeachtúlacht éiceachóras íocaíochtaí na hEorpa ina iomláine, rud a chothódh nuálaíocht agus a chuirfeadh lena hathléimneacht i gcoinne cibirionsaithe nó suaitheadh teicniúil a d’fhéadfadh a bheith ann, amhail gearrthacha cumhachta.

Tuilleadh eolais faoin gcúis a bhfuil euro digiteach ag teastáil uainn.

C2. Conas a d’fhéadfadh an euro digiteach cur le neamhspleáchas straitéiseach na hEorpa?

Chuirfeadh an euro digiteach réiteach íocaíochta uile-Eorpach ar fáil, a bheadh ar fáil ar fud an limistéir euro, faoi rialachas Eorpach.

Tá íocaíochtaí digiteacha sa limistéar euro ilroinnte i gcónaí, agus iad éagsúil ó thír go tír agus de réir an cháis úsáide. Freastalaíonn réitigh íocaíochta digití Eorpacha atá ann faoi láthair go príomha ar mhargaí náisiúnta agus ar chásanna úsáide sonracha. Chun íoc ar fud thíortha na hEorpa, ní mór do thomhaltóirí brath ar roinnt soláthraithe neamh-Eorpacha, atá i gceannas anois ar fhormhór na n-idirbheart sin.

Dá bhrí sin, d’fhéadfadh an euro digiteach a bheith ina chuidiú freisin chun spleáchas na hEorpa ar sholáthraithe íocaíochta príobháideacha neamh-Eorpacha a laghdú, agus ag an am céanna gníomhú mar fhrithmheáchan dá gceannasacht sa mhargadh.

Dá réir sin, leis an euro digiteach, bheadh timpeallacht na n-íocaíochtaí Eorpacha níos iomaíche agus níos nuálaí mar go gcuirfí ardán ar fáil a fhágann gur fusa do sholáthraithe seirbhísí íocaíochta réitigh uile-Eorpacha dá gcuid féin a chur ar fáil.

Ar an iomlán, d’fhéadfadh euro digiteach rathúil ceannródaí domhanda a dhéanamh den Eoraip san airgeadas digiteach agus in airgeadraí digiteacha banc ceannais.

C3. Cén fáth a mbeadh daoine ag iarraidh an euro digiteach a úsáid?

Bheadh an euro digiteach ina réiteach íocaíochta do gach ócáid, le húsáid ag am ar bith agus áit ar bith sa limistéar euro. Is modh íocaíochta digiteach a nglacfaí leis go huilíoch a bheadh ann a d’fhéadfadh tomhaltóirí a úsáid saor in aisce i siopaí, ar líne nó ó dhuine go duine. Thabharfadh sé an rogha do dhaoine íoc go digiteach, agus úsáid á baint fós as modh íocaíochta poiblí. Agus bheadh sé ar fáil ar líne agus as líne araon.

Dhéanfaí an euro digiteach a dhearadh chun leibhéal príobháideachais níos airde a chur ar fáil ná mar a chuirtear ar fáil de ghnáth le modhanna íocaíochta digiteacha eile. Ní dhéanfadh an tEurochóras daoine a shainaithint bunaithe ar a gcuid íocaíochtaí. Thairis sin, ní bheadh ach an t-íocóir agus an t-íocaí ar an eolas faoi shonraí idirbheart pearsanta ó íocaíochtaí sa euro digiteach as líne.

Bheadh an euro digiteach sábháilte agus éasca le húsáid agus d’fhéachfadh sé le cuimsiú airgeadais digiteach a chur chun freisin cinn trína chinntiú nach bhfágfaí aon duine ar lár. D’fhreastalódh an euro digiteach ar riachtanais daoine faoi mhíchumas agus orthu siúd nach bhfuil rochtain acu ar chuntas bainc nó nach bhfuil scileanna digiteacha nó airgeadais acu.

Lena chinntiú go mbeadh an euro digiteach inúsáidte agus go mbeadh fáil air ar fud an limistéir euro, tuartar sa dréacht-thogra reachtach a thíolaic an Coimisiún Eorpach go mbeidh ar cheannaithe glacadh go sainordaitheach leis agus go ndéanfaidh idirghabhálaithe faoi mhaoirseacht é a dháileadh go sainordaitheach lena gcuid cliant.

C4. An dtiocfadh an euro digiteach in ionad airgead tirim?

Chuirfeadh an euro digiteach le hairgead tirim, ní thiocfadh sé ina áit. D’fheidhmeodh an euro digiteach taobh le hairgead tirim mar fhreagairt ar éileamh atá ag fás ó dhaoine ar mhaith leo a bheith in ann íoc go digiteach ar bhealach atá tapa agus slán. Bheadh airgead tirim ar fáil sa limistéar euro fós, mar aon leis na modhanna íocaíochta príobháideacha eile atá á n-úsáid faoi láthair.

C5. Cén luach a chuirfeadh an euro digiteach ar fáil do cheannaithe?

Bheadh an euro digiteach ina réiteach fíor-uile-Eorpach, a mbeadh glacadh leis ar fud an limistéir euro. D’fhéadfadh sé rogha eile níos éasca agus níos saoire a chur ar fáil ar an tírdhreach íocaíochtaí ilroinnte atá ann faoi láthair ina n-oibríonn ceannaithe. Chuirfeadh an euro digiteach ar chumas ceannaithe idirbheartaíocht a dhéanamh i dtaobh coinníollacha le soláthraithe réitigh íocaíochta agus, ar an gcaoi sin, a gcostais féin a laghdú.

Thairis sin, ní bheadh ach an t-íocóir agus an t-íocaí ar an eolas faoi shonraí idirbheart pearsanta ó íocaíochtaí sa euro digiteach as líne. Baineann sé seo go háirithe le siopadóireacht ar líne, toisc gur lú an seans go n-éireoidh custaiméirí as rud a cheannach má bhíonn cleachtadh acu ar an ionstraim íocaíochta. Thairis sin, cheadódh an euro digiteach do cheannaithe íocaíochtaí a fháil láithreach gan aon chostais bhreise.

C6. Cén luach a chuirfeadh an euro digiteach ar fáil d’idirghabhálaithe?

Bheadh ról lárnach ag idirghabhálaithe faoi mhaoirseacht, amhail bainc, maidir leis an euro digiteach a dháileadh. Ghníomhóidís mar phríomhphointe teagmhála do dhaoine aonair, do cheannaithe agus do ghnólachtaí maidir le gach saincheist dhigiteach a bhaineann leis an euro agus dhéanfaidís gach seirbhís úsáideora deiridh.

D’fhéadfadh an euro digiteach deiseanna breise gnó a chur ar fáil d’idirghabhálaithe freisin.

Bheadh idirghabhálaithe in ann rochtain láithreach a bheith acu ar fud an limistéir euro ar fad, murab ionann agus formhór na nuálaíochtaí príobháideacha, a dhíríonn ar mhargaí baile ar leith de ghnáth. Dá bhrí sin, d’fhéadfadh an euro digiteach a bheith ina ardán d’idirghabhálaithe chun a mbonn custaiméirí a mhéadú agus seirbhísí breisluacha a fhorbairt laistigh dá dtairiscint (e.g. íocaíochtaí coinníollacha nó cláir dhílseachta), rud a chothódh nuálaíocht agus iomaíocht sna margaí íocaíochta digití ar fud an limistéir euro.

Thairis sin, cuirtear dreasachtaí eacnamaíocha ar fáil d’idirghabhálaithe leis an tsamhail chúitimh don euro digiteach, mar a thuartar i ndréacht-thogra reachtach an Choimisiúin Eorpaigh, atá inchomparáide le modhanna íocaíochta digití eile.

C7. Conas a d’oibreodh an euro digiteach?

Chuirfeadh an euro digiteach ar chumas daoine íocaíochtaí sábháilte meandaracha a dhéanamh i siopaí fisiciúla agus ar líne agus idir daoine aonair, beag beann ar an tír ina bhfuil siad sa limistéar euro nó ar an soláthraí seirbhíse íocaíochta a bhfuil cuntas acu leis. Tá an Banc Ceannais Eorpach ag féachaint faoi láthair ar an gcaoi a bhféadfadh sé seo feidhmiú go praiticiúil.

Is é an chéad chéim a bheadh i gceist do thiachóg euro dhigitigh a shocrú suas trí do bhanc nó trí oifig phoist.

Nuair a bheidh do thiachóg euro dhigitigh euro socraithe suas agat, d’fhéadfá airgead a chur isteach ann trí chuntas bainc nasctha nó trí airgead tirim a thaisceadh. D’fhéadfá tosú ag déanamh íocaíochtaí ansin tríd an euro digiteach i do thiachóg a úsáid.

Aon uair a gheofá airgead in euro digiteach, choinneofá é i do thiachóg euro dhigitigh, suas go dtí teorainn áirithe, nó d’fhéadfá é a chur i dtaisce i do chuntas bainc. D’fhéadfá é seo a dhéanamh de láimh tú féin nó é a shocrú go huathoibríoch.

Bheadh íocaíochtaí digiteacha euro sábháilte agus láithreach i gcónaí – bíodh siad le déanamh i siopaí fisiceacha, i siopaí ar líne nó idir daoine.

Chuirfeadh an euro digiteach feidhmiúlachtaí ar líne agus as líne araon ar fáil, rud a d’fhágfadh go bhféadfá é a úsáid fiú agus droch-chomhartha gréasáin agat, nó nuair nach bhfuil comhartha gréasáin ar bith agat. Thairis sin, ní bheadh sonraí idirbheart pearsanta maidir le híocaíochtaí sa euro digiteach as líne ar eolas ach ag an íocóir agus ag an íocaí, rud a sholáthródh leibhéal príobháideachais atá cosúil le hairgead tirim.

Tuilleadh eolais faoin gcaoi a n-oibreodh an euro digiteach.

C8. Cé a bheadh in ann an euro digiteach a úsáid?

Mar a luaitear sa togra reachtach a thíolaic an Coimisiún Eorpach, chuirfí an euro digiteach ar fáil do dhaoine, do ghnólachtaí agus d’eintitis phoiblí a bhfuil cónaí orthu nó atá bunaithe i mBallstát sa limistéar euro ar bhonn sealadach nó buan.

D’fhéadfadh sé go mbeadh rochtain ag daoine a thaistealaíonn chuig an limistéar euro chun críocha pearsanta nó gairmiúla, nó a bhíodh ina gcónaí nó a bhíodh bunaithe i dtír sa limistéar euro, ar an euro digiteach freisin.

Thairis sin, féadfaidh daoine, gnólachtaí agus eintitis phoiblí atá ina gcónaí nó bunaithe lasmuigh den limistéar euro rochtain a fháil ar an euro digiteach trí chuntais euro dhigitigh a oscailt le soláthraithe seirbhísí íocaíochta atá bunaithe nó ag feidhmiú i dtír atá ina Ballstát den Limistéar Eorpach Eacnamaíoch nó i dtríú tír, faoi réir comhaontú arna thabhairt i gcrích roimh ré idir an tAontas agus tríú tíortha, agus/nó socruithe arna dtabhairt i gcrích idir an Banc Ceannais Eorpach agus bainc cheannais náisiúnta i mBallstáit nach bhfuil sa limistéar euro agus i dtríú tíortha.

C9. Cé chomh príobháideach is a bheadh an euro digiteach?

Tá an príobháideachas ar cheann de na gnéithe is tábhachtaí de dhearadh an euro dhigitigh.

Tá an euro digiteach ceaptha le bheith in ann feidhmiú as líne ar bhealach a thabharfadh leibhéal príobháideachais atá cosúil le hairgead tirim d’úsáideoirí, chun airgead a sheoladh chuig daoine eile agus chun íoc i siopaí. Agus iad ag íoc as líne, ní bheadh sonraí idirbhirt phearsanta na n-íocaíochtaí a rinneadh ar eolas ach ag an íocóir agus ag an íocaí.

Maidir le híocaíochtaí sa euro digiteach ar líne, chuirfí príobháideachas chun feidhme ionas nach mbeadh an tEurochóras féin – an t-eisitheoir agus an soláthraí bonneagair íocaíochta – in ann idirbhearta a nascadh go díreach le daoine aonair sonracha.

Tuilleadh eolais maidir leis an euro digiteach agus an príobháideachas.

C10. Conas a chinnteodh an Banc Ceannais Eorpach go mbeadh an euro digiteach ionchuimsitheach?

Rud maith a bheadh san euro digiteach don phobal, mar atá i nótaí bainc agus boinn airgid sa lá atá inniu ann - ach i bhfoirm dhigiteach.

Bheadh an euro digiteach saor in aisce le húsáid bhunúsach a bhaint as, trí aip mhóibíleach nó cárta fisiciúil, ag daoine a bheadh ag iarraidh é a úsáid. D’oibreodh an euro digiteach as líne freisin, mura bhfuil ach nascacht theoranta ag úsáideoirí.

Bunaítear leis an dréachtreachtaíocht a thíolaic an Coimisiún Eorpach go mbeadh ar institiúidí creidmheasa a dháileann an euro digiteach seirbhísí bunúsacha digiteacha íocaíochta euro a chur ar fáil saor in aisce ar iarratas óna gcustaiméirí.

Ina theannta sin, chun a chinntiú gur féidir le gach duine – lena n-áirítear daoine faoi mhíchumas, daoine a bhfuil teorainneacha feidhme nó scileanna teoranta digiteacha acu, agus daoine scothaosta – íoc as an euro digiteach, déanfar eintitis phoiblí, amhail oifigí poist, a shainaithint i ngach tír sa limistéar euro. Chuirfeadh na heintitis seo tacaíocht agus rochtain saor in aisce ar sheirbhísí an euro dhigitigh ar fáil do dhaoine atá leochaileach ó thaobh eisiamh digiteach airgeadais de, amhail tacaíocht aghaidh ar aghaidh agus cúnamh tiomnaithe agus cuntas an euro dhigitigh á oscailt agus na bunseirbhísí uile euro dhigitigh á n-úsáid acu. Bheadh rochtain saor in aisce ar sheirbhísí bunúsacha an euro dhigitigh ar fáil freisin do dhaoine nach bhfuil cuntas bainc acu.

Thairis sin, díreofar go háirithe ar ghrúpaí leochaileacha a chuimsiú, amhail daoine aonair nach bhfuil aon seoladh seasta acu, iarrthóirí tearmainn nó tairbhithe cosanta idirnáisiúnta.

Dhéanfaí an euro digiteach ar bhealach ina mbeadh sé in ann freastal ar riachtanais gach duine, gan aon duine a fhágáil ar lár.

C11. Conas a chinnteodh an Banc Ceannais Eorpach go n-oibreodh íocaíochtaí sa euro digiteach ar an mbealach céanna ar fud an limistéir euro?

Bheadh idirghabhálaithe faoi mhaoirseacht (amhail bainc sa limistéar euro) freagrach as an euro digiteach a dháileadh. Chun a chinntiú go gcuirfear scéim an euro dhigitigh chun feidhme ar an mbealach céanna ar fud an limistéir euro ina iomláine, tá leabhar rialacha maidir leis an euro digiteach á dhearadh ag an Eurochóras ina bhfuil tacar aonair rialacha, caighdeán agus nósanna imeachta chun íocaíochtaí sa euro digiteach a chaighdeánú, rud a chinnteoidh rochtain uile-Eorpach.

C12. An airgeadra malartach a bheadh san euro digiteach laistigh den Eurochóras?

Ní hea - ní bheadh sa euro digiteach ach bealach eile le híocaíochtaí a dhéanamh leis an euro, an t-airgeadra aonair atá againn, san Eoraip. Bheadh sé inmhalartaithe ceann le ceann le nótaí bainc. D’fhreagródh an euro digiteach don éileamh atá ag daoine agus ag gnólachtaí ar rogha chun íocaíochtaí a dhéanamh go digiteach.

C13. Cén nasc a bheadh idir íocaíochtaí láithreacha agus an euro digiteach?

Sa lá atá inniu ann, is annamh a bhíonn an rogha ag tomhaltóirí íocaíochtaí meandaracha a úsáid agus iad ag íoc i siopaí, rud a chiallaíonn freisin nach bhfaigheann ceannaithe a gcuid airgid láithreach bonn. D’athródh an euro digiteach é sin – dhéanfaí gach íocaíocht sa euro digiteach ar an toirt.

Chiallódh an tacar aonair rialacha, caighdeán agus nósanna imeachta a fhorbrófar agus, dá ndéanfaí é a fhormheas, a chuirfear chun feidhme le haghaidh an euro dhigitigh, go bhféadfaí réitigh íocaíochta meandaracha a fhorbairt tuilleadh chun go mbeadh rochtain ag tíortha uile an limistéir euro orthu. Laghdódh sé sin an spleáchas ar chuideachtaí príobháideacha neamh-Eorpacha atá i gceannas ar earnáil na n-íocaíochtaí faoi láthair.

C14. An mbeadh an euro digiteach bunaithe ar theicneolaíocht mórleabhar dáilte amhail blocshlabhra?

Tá an tEurochóras ag tástáil teicneolaíochtaí éagsúla – idir chuir chuige láraithe agus dhíláraithe – i bhforbairt an euro dhigitigh, lena n-áirítear teicneolaíochtaí mórleabhar dáilte. Mar sin féin, níl cinneadh déanta fós.

C15. Cén staid ag a bhfuil tionscadal an euro dhigitigh faoi láthair?

Tar éis céim imscrúdaithe dhá bhliain, chinn Comhairle Rialaithe an Bhainc Ceannais Eorpaigh dul ar aghaidh chuig céim ullmhúcháin, a thosaigh ar an 1 Samhain 2023.

Leis an gcéim ullmhúcháin, dírítear ar an euro digiteach a fhorbairt agus a thástáil tuilleadh, i gcomhréir leis na roghanna dearaidh agus na riachtanais theicniúla a sainíodh le linn chéim an imscrúdaithe.

Sa chomhthéacs seo, tá anailís chuimsitheach, tástáil, turgnamhaíocht agus rannpháirtíocht páirtithe leasmhara ar bun ag an Eurochóras, lena chinntiú go gcomhlíonann an euro digiteach na caighdeáin is airde maidir le cáilíocht, slándáil agus inúsáideacht.

Mairfidh an chéim reatha ar feadh dhá bhliain, ag críochnú ag deireadh 2025, agus ag an bpointe sin cinnfidh an Chomhairle Rialaithe an mbogfaidh sí go dtí an chéad chéim ullmhúcháin eile agus, má bhogann, saineoidh sí raon feidhme agus ré na céime sin.

Ní dhéanfaidh Comhairle Rialaithe an Bhainc Ceannais Eorpaigh cinneadh maidir leis an euro digiteach a eisiúint a mheas go dtí go nglacfar an reachtaíocht ábhartha.

C16. Cé atá páirteach i dtionscadal an euro dhigitigh?

Ní mór don Eurochóras - An Banc Ceannais Eorpach agus bainc cheannais náisiúnta an limistéir euro - a chinntiú go bhfreastalóidh an euro digiteach ar riachtanais úsáideoirí. Ar an gcúis sin, téann an tEurochóras i dteagmháil go rialta le lucht ceaptha beartas, reachtóirí, rannpháirtithe sa mhargadh, eagraíochtaí sochaí sibhialta agus daoine a bhainfeadh úsáid as an euro digiteach ar deireadh.

Tarlaíonn an rannpháirtíocht sin i gcomhthéacsanna éagsúla, amhail an Bord um Íocaíochtaí Miondíola Euro, fóram faoi chathaoirleacht an Bhainc Ceannais Eorpaigh, lena dtugtar le chéile páirtithe leasmhara sa mhargadh íocaíochtaí; agus Grúpa Forbartha na Leabhar Rialacha, lena n-áirítear ionadaithe ó bhainc cheannais an Eurochórais agus ó mhargadh íocaíochtaí miondíola na hEorpa (féach C20).

Bíonn an Banc Ceannais Eorpach i dteagmháil go rialta freisin leo a leanas:

• cuideachtaí príobháideacha, a thugann aiseolas maidir le gnéithe teicniúla an euro dhigitigh, bunaithe ar an eolas agus ar an saineolas atá acu ar an margadh;
• Eagraíochtaí sochaí sibhialta san Eoraip trí sheimineáir, chun éisteacht lena dtuairimí agus chun idirphlé oscailte a chothú;
• úsáideoirí deiridh ionchasacha trí shuirbhéanna, agallaimh agus fócasghrúpaí, chun a riachtanais agus a roghanna a thuiscint.

Glacann an Banc Ceannais Eorpach páirt go rialta i gcruinnithe an Ghrúpa Euro le hairí airgeadais thíortha an limistéir euro agus cuireann sé na nuashonruithe is déanaí ar thionscadal an euro dhigitigh faoi bhráid Pharlaimint na hEorpa.

San am a caitheadh, bailíodh aiseolas freisin tríd an nGrúpa Comhairleach um an Margadh, ina raibh saineolaithe a chuir ionchur ar fáil maidir le dearadh táirgí agus dáileadh an euro dhigitigh le linn chéim an imscrúdaithe.

Léigh tuilleadh faoi rialachas tionscadail agus faoi rannpháirtíocht páirtithe leasmhara.

C17. Conas a bhíonn reachtóirí Eorpacha rannpháirteach sa phróiseas?

Ar an 28 Meitheamh 2023, thíolaic an Coimisiún Eorpach dréacht-thogra reachtach le haghaidh an euro dhigitigh a d’fhéadfadh a bheith ann. Is é is cuspóir don reachtaíocht a chinntiú go dtabharfadh aon euro digiteach a bheidh ann amach anseo rogha bhreise do dhaoine agus do ghnólachtaí íoc go digiteach trí úsáid a bhaint as cineál airgid poiblí a bhfuil glacadh fairsing leis agus atá saor, slán agus athléimneach áit ar bith sa limistéar euro.

Forbrófar an dá phróiseas – reachtaíocht agus dearadh an euro dhigitigh – ag an am céanna ionas gur féidir leis an Eurochóras a bheith sa riocht go mbeidh sé in ann an euro digiteach a eisiúint go pras, má tá údar cuí leis an gcinneadh, agus nuair a bheidh údar cuí leis, nuair a ghlacfar an creat reachtach.

Breithneoidh an tEurochóras aon choigeartuithe a theastaíonn ar dhearadh an euro dhigitigh a thiocfaidh as plé reachtach. Tá an Banc Ceannais Eorpach réidh freisin chun tacaíocht agus ionchur teicniúil a chur ar fáil le linn an phróisis reachtaigh, de réir mar is gá.

Ní dhéanfaidh Comhairle Rialaithe an Bhainc Ceannais Eorpaigh cinneadh maidir leis an euro digiteach a eisiúint go dtí go nglacfar an gníomh reachtach.

C18. Cén chaoi a bhfuil leabhar rialacha an euro dhigitigh á fhorbairt?

Tá Grúpa Forbartha Leabhar Rialacha bunaithe ag an Eurochóras chun leabhar rialacha an euro dhigitigh a dhréachtú le hionchur ó pháirtithe leasmhara éagsúla.

Tá an grúpa, atá comhdhéanta d’ionadaithe ó bhainc cheannais an Eurochórais agus ó mhargadh íocaíochtaí miondíola na hEorpa, lena n-áirítear tomhaltóirí, miondíoltóirí agus cumainn idirghabhálaithe, ag obair ar bhonn roghanna dearaidh an euro dhigitigh atá formheasta cheana féin ag Comhairle Rialaithe an Bhainc Ceannais Eorpaigh.

Cruthaíodh sruthanna oibre tiomnaithe laistigh de Ghrúpa Forbartha an Leabhair Rialacha chun obair a dhéanamh ar chodanna den leabhar rialacha a dteastaíonn saineolas ar leith uathu.

Tuilleadh eolais faoi leabhar rialacha an euro dhigitigh.

C19. An mbeadh an euro digiteach ina airgead inríomhchláraithe?

Ní bheadh an euro digiteach ina airgead inríomhchláraithe go deo.

Is foirm dhigiteach airgid é airgead in-ríomhchláraithe a úsáidtear chun críche réamhshainithe, cosúil le dearbhán, le teorainneacha ar na háiteanna ar féidir le daoine é a úsáid chomh maith le teorainneacha ar na huaireanta ar féidir é a úsáid agus ar cé leis ar féidir é a úsáid.

Mar atá beartaithe freisin sa togra reachtach digiteach maidir leis an euro arna thíolacadh ag an gCoimisiún Eorpach, ní bheadh an euro digiteach ina airgead in-ríomhchláraithe ach d’fhéadfadh sé íocaíochtaí uathoibrithe a éascú, dá mbeadh úsáideoirí ag iarraidh an fheidhm sin a úsáid. Mar shampla, d’fhéadfadh úsáideoir cinneadh a dhéanamh íocaíocht mhíosúil uathoibríoch a bhunú chun euro digiteach a aistriú láithreach chuig baill teaghlaigh nó chuig cairde.

C20. An mbeadh ar dhaoine íoc as an euro digiteach a úsáid?

Bheadh an euro digiteach ina earra poiblí. Dá bhrí sin, bheadh sé saor in aisce d’úsáideoirí aonair le haghaidh úsáid bhunúsach.

D’fhéadfadh bainc nó soláthraithe íocaíochta seirbhísí breise íoctha euro dhigitigh a thairiscint dá gcustaiméirí. Dhéanfadh na seirbhísí breise seo an euro digiteach níos tarraingtí fós d’úsáideoirí, trí ghnéithe a chur ar fáil lena bhféadfaí billí a roinnt idir cairde nó lena bhféadfaí íocaíochtaí athfhillteacha a dhéanamh.

C21. An ndéanfaí idirghabhálaithe a chúiteamh as an euro digiteach a dháileadh?

Go dtí go gcuirfear chun feidhme an reachtaíocht deiridh, molann an tEurochóras samhail chúitimh lena gcruthófaí dreasachtaí eacnamaíocha cothroma do sholáthraithe seirbhísí íocaíochta, amhail bainc, chun aghaidh a thabhairt ar na costais oibríochtúla a bhaineann leis an euro digiteach a dháileadh.

Faoi mar atá faoi láthair i gcás córais íocaíochta eile, bheadh soláthraithe seirbhíse íocaíochta a dháileann an euro digiteach in ann muirear a ghearradh ar cheannaithe as na seirbhísí sin. Bheadh socrú praghsanna do cheannaithe agus do sholáthraithe seirbhíse íocaíochta faoi réir uasteorainn, mar a mhol an Coimisiún Eorpach ina dtogra reachtach maidir le euro digiteach.

Mar is ionann i gcás nótaí bainc a tháirgeadh agus a eisiúint, d’íocfadh an tEurochóras na costais a bhaineann le scéim agus bonneagar an euro dhigitigh a bhunú. Thairis sin, bheadh sé d’aidhm ag an Eurochóras costais infheistíochta bhreise d’idirghabhálaithe a íoslaghdú trí bhonneagair atá ann cheana a athúsáid a mhéid agus is féidir.

C22. An mbeadh an euro digiteach ina bhagairt do chobhsaíocht airgeadais trí dhí-idirmheánú a dhéanamh ar bhainc?

Feidhmíonn ár gcóras airgeadais – agus an córas baincéireachta ina chroílár – go maith, agus is mian leis an Eurochóras ról lárnach na mbanc a chaomhnú chun soláthar éifeachtach creidmheasa don fhíorgheilleagar a chinntiú.

Tá na roghanna dearaidh seo a leanas déanta ag an mBanc Ceannais Eorpach chun aon rioscaí a d’fhéadfadh a bheith ag baint leis an euro digiteach don chóras airgeadais a íoslaghdú.

• Ní bheadh úsáideoirí in ann ach méid teoranta euro dhigitigh a bheith ina dtiachóg euro dhigitigh acu. Chinnteofaí leis sin go mbeadh an euro digiteach ina stór luacha sábháilte, cosúil le hairgead tirim, agus ar an gcaoi sin chaomhnófaí cobhsaíocht ár gcórais airgeadais agus chuirfí cosc ar eis-sreafaí taiscí bainc, fiú le linn géarchéime.
• Dá ndéanfaí a dtiachóg euro dhigitigh a nascadh le cuntas bainc, bheadh úsáideoirí in ann íocaíochtaí a dhéanamh thar an teorainn sealúchais agus aon easnamh a chumhdach láithreach, gan iallach a bheith orthu a dtiachóg euro dhigitigh a réamh-mhaoiniú (ag glacadh leis go bhfuil dóthain airgid ar fáil sa chuntas nasctha).

Mar is amhlaidh le hairgead tirim, ní íocfaí aon ús ar shealúchais sa euro digiteach.

C23. An ndéanfadh tabhairt isteach an euro dhigitigh íocaíochtaí san Eoraip níos leochailí i dtaobh cibirionsaithe?

Mar is amhlaidh le bonneagair dhigiteacha eile, d’fhéadfadh sé go mbeadh an euro digiteach ina sprioc le haghaidh cibirionsaithe. Chun an riosca sin a mhaolú, bheadh dearadh an euro dhigitigh ag brath ar theicneolaíochtaí úrscothacha lena gcruthófaí timpeallacht chibear-athléimneach a sheasfadh an aimsir.

C24. Cén chaoi a mbeadh an euro digiteach éagsúil le cripteamhona cobhsaí agus le criptea-shócmhainní?

Airgead bainc ceannais a bheadh san euro digiteach. Ciallaíonn sé sin go mbeadh banc ceannais ag tacú leis agus go mbeadh sé leagtha amach chun freastal ar riachtanais na ndaoine a úsáideann é. Bheadh sé saor ó riosca, dá réir. Thairis sin, bheadh aird aige ar phríobháideachas agus ar chosaint sonraí. Tá sainordú ag bainc cheannais luach an airgid a choinneáil, is cuma más i bhfoirm fhisiciúil nó i bhfoirm dhigiteach atá an t-airgead.

Tá cobhsaíocht agus iontaofacht cripteamhonaí cobhsaí ag brath i ndeireadh na dála ar an eintiteas a eisíonn iad agus ar chreidiúnacht agus ar in-fhorfheidhmitheacht a ngealltanais luach an airgid a choinneáil le himeacht ama. Féadfaidh eisitheoirí príobháideacha sonraí pearsanta a úsáid chun críoch tráchtála.

Níl aon eintiteas inaitheanta ann atá faoi dhliteanas i leith chriptea-shócmhainní, agus ciallaíonn sé sin nach féidir éilimh a fhorfheidhmiú.

C25. Cé mhéad a chosnódh tionscadal an euro dhigitigh ar an Eurochóras?

Tá sé ríthábhachtach infheistíocht a dhéanamh san euro digiteach chun a chinntiú go mbeidh ár n-airgeadra agus ár n-earnáil íocaíochtaí oiriúnach don fheidhm sa ré dhigiteach.

Beidh costas an euro dhigitigh ag brath ar a dhearadh deiridh agus ar na comhpháirteanna agus na seirbhísí gaolmhara ar ghá iad a fhorbairt. Dhéanfaí cuid de na comhpháirteanna sin, amhail socraíocht íocaíochta, a fhorbairt go hinmheánach laistigh den Eurochóras. I gcás seirbhísí eile, amhail comhpháirt na seirbhísí as líne, sheolamar glao ar iarratais níos luaithe i mbliana chun creat-chomhaontuithe a bhunú le soláthraithe seachtracha.

Is é an tEurochóras a sheasfadh na costais a bhaineann le scéim agus bonneagar an euro dhigitigh a bhunú, mar a dhéanann sé i gcás nótaí bainc euro. Agus díreach cosúil le nótaí bainc, táthar ag súil go gcúiteofaí na costais sin leis an seigniorage ginte^[1], cé go mbeadh sé sin ag brath ar an méid iarbhír euro dhigitigh atá i seilbh úsáideoirí. Tá an Banc Ceannais Eorpach tiomanta do chostais a choinneáil íseal tríd an mbonneagar atá ann cheana a athúsáid a mhéid is féidir, agus an euro digiteach a thugann luach do thomhaltóirí agus do cheannaithe á sholáthar aige ag an am céanna.

I gcomhréir lena nádúr mar leas poiblí, bheadh an euro digiteach saor in aisce le haghaidh úsáid bhunúsach do thomhaltóirí agus cost-éifeachtúil do cheannaithe Eorpacha. Ní ghearrfadh an tEurochóras aon táille ar idirbhearta sa euro digiteach ná ní bhainfeadh sé tairbhe astu.