Monetair beleid, financiële stabiliteit en de strategische evaluatie

Het financiële stelsel is belangrijk

Het financiële stelsel speelt een sleutelrol in onze economie. Het bestaat onder meer uit banken, verzekeraars en financiële markten. Zij zorgen ervoor dat geld in de economie op de juiste plaats terechtkomt. Om dat proces soepel te laten verlopen, moet het financiële stelsel stabiel zijn. De stabiliteit van het stelsel is in eerste instantie de verantwoordelijkheid van andere autoriteiten, maar ook wij houden die in de gaten.

Financiële stabiliteit is goed voor de prijsstabiliteit en omgekeerd

Het is onze taak de prijzen stabiel te houden. Daartoe voeren we monetair beleid, dat werkt via het financiële stelsel. Zijn banken en markten gezond, dan werkt ons monetair beleid beter. In tijden van financiële instabiliteit wordt het voor ons moeilijker de prijzen stabiel te houden. Prijsstabiliteit is goed voor het financiële stelsel. Burgers en bedrijven kunnen dan beter plannen en investeren, in de wetenschap dat de prijzen in de loop van de tijd weinig zullen veranderen.

De impact van de financiële crisis van 2008

De financiële crisis van 2008 maakte pijnlijk duidelijk hoe belangrijk een stabiel financieel stelsel is. Door de crisis raakte de circulatie van geld in de economie verstoord. De financiële markten werden zeer instabiel. Het werd erg moeilijk om geld te lenen, waardoor burgers en bedrijven zwaar werden getroffen. Om de prijzen stabiel te houden heeft de ECB haar rentetarieven verlaagd en nieuwe beleidsinstrumenten ingezet. Door deze beslissingen, en die van andere beleidsmakers, wisten we de economie en het financiële stelsel weer op de rails te krijgen.

Door de rente te wijzigen, kunnen we de prijzen beïnvloeden

Bij het monetair beleid wordt het financiële stelsel gebruikt om burgers, bedrijven en overheden te bereiken. Door onze rentetarieven aan te passen, beïnvloeden we hoe duur het voor burgers en bedrijven is om geld te lenen bij de bank. Dit heeft gevolgen voor de hoeveelheid geld die ze uitgeven en investeren. En dat beïnvloedt weer de prijzen in de economie.

Zeer lage rentetarieven en financiële stabiliteit

Soms hebben het financiële stelsel en het monetair beleid een ongewenste invloed op elkaar. Als de rente heel erg laag is bijvoorbeeld. Een zeer lage rente is nuttig als de economie in zwaar weer zit, zoals de afgelopen jaren. Blijft de rente echter te lang erg laag, dan kan dit nadelig zijn voor de financiële stabiliteit.

Een zeer lage rente kan burgers en bedrijven ertoe aanzetten zich te diep in de schulden te steken. Banken verdienen minder aan de leningen die ze verstrekken. Het rendement op spaargeld is erg laag. Burgers en bedrijven nemen mogelijk meer risico met hun geld. Hierdoor kan het financiële stelsel uit balans raken.

We houden neveneffecten in de gaten

We hebben oog voor ongewenste neveneffecten van ons monetair beleid. In de eerste plaats vraagt dit om regels die verantwoord gedrag op financiële markten stimuleren. Het is aan andere autoriteiten om die op te stellen, maar wij passen onze instrumenten aan om de ongewenste effecten klein te houden.

Per saldo wegen de gunstige neveneffecten zwaarder dan de ongunstige. Ja, banken verdienen nu misschien minder met het uitlenen van geld. Maar doordat ons monetair beleid de economie stabiliseert, helpt het banken ook. Daardoor blijven banen behouden, zodat bankleningen kunnen worden afgelost en nieuwe afgesloten.

Regels als eerste verdedigingslinie

Andere autoriteiten hebben tot taak de financiële stabiliteit in het eurogebied te waarborgen. Hun regels voor een stabieler financieel stelsel zijn de eerste verdedigingslinie tegen een nieuwe financiële crisis.

Twee kanten van dezelfde medaille

Maar er is ook een goede reden om bij onze monetairbeleidsbeslissingen rekening te houden met de financiële stabiliteit. Financiële crises vormen namelijk een gevaar voor de prijsstabiliteit. Financiële stabiliteit en prijsstabiliteit zijn twee kanten van dezelfde medaille en we moeten altijd met beide rekening houden. Daarom speelt informatie over de toestand van het financiële stelsel een belangrijke rol bij onze analyses en besluitvorming.